Հայաստանի տարածքային ամբողջականութիւնը, ինքնիշխանութիւնը եւ Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան իրաւունքներն ու անվտանգութիւնը Երեւանի կարմիր գծերն են Պաքուի հետ բանակցութիւններուն, «ֆրանս-Փրես» գործակալութեան հետ ունեցած հարցազրոյցի ընթացքին ըսած է վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան։
«Մեր դիրքորոշմամբ՝ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի իրաւունքների ու անվտանգութեան հարցը պէտք է հասցեագրուի հէնց Լեռնային Ղարաբաղի ներկայացուցիչների մասնակցութեամբ տեղի ունեցող երկխօսութեան, բանակցութիւնների, քննարկումների արդիւնքում, մենք դա անուանում ենք Պաքու-Ստեփանակերտ երկխօսութիւն», – ըսած է ան՝ շարունակելով. – «Բայց հաշուի առնելով ուժերի անհամաչափութիւնը՝ Լեռնային Ղարաբաղի եւ Ատրպէյճանի՝ մենք կարծում ենք, որ եթէ մենք Ստեփանակերտին եւ Պաքուին թողնենք դէմ-դիմաց, Պաքուն հնարաւորութիւն կ’ունենայ կամ մոռացութեան մատնել այդ օրակարգը, կամ լինել մենախօսողի եւ ոչ թէ երկխօսողի դերում, եւ սա պատճառը, որ մեր ընկալմամբ՝ այդ խօսակցութիւնը պէտք է տեղի ունենայ միջազգային մեխանիզմների շրջանակում, որտեղ վկան, ներկան կը լինի միջազգային հանրութիւնը»։
Լրագրողը հարց տուած է թէ արդեօք կը հաւատայ Ատրպէյճանի հետ կայուն խաղաղութեանը:
«Եթէ չհաւատայի, ընդհանրապէս բանակցային գործընթացին մասնակցելն իմաստ չէր ունենայ, բայց հաւատալը չի նշանակում, որ երաշխաւորում եմ, որ մենք արդիւնքի կը հասնենք, որովհետեւ հասկանալիօրէն ոչ միայն ինձնից է կախուած, բնականօրէն կախուած է նաեւ Ատրպէյճանի նախագահի դիրքորոշումներից», – պատասխանած է Հայաստանի ղեկավարը, նշելով, որ դէր կը խաղան նաեւ միջազգային իրադրութիւնը, մարդկային գործօնները, մարդասիրական իրադրութիւնը, քաղաքական իրավիճակը։
Ըստ Փաշինեանի՝ բանակցութիւններու առաջընթացքը կը խանգարեն Ատրպէյճանի շարունակուող ագրեսիւ հռետորաբանութիւնը, ատելութեան խօսքը հայերու եւ ամէն հայկականի նկատմամբ, ատելութեան գործողութիւնները եւ վրէժի քաղաքականութիւնը Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան ու ժողովրդի նկատմամբ, էթնիկ զտումներու քաղաքականութիւնը։
Միաժամանակ, Երեւանում համոզուած են, որ բանակցային ճանապարհով հարցերը լուծելու մեթոդը միակն է. – «բայց եթէ բանակցային ճանապարհով հարցեր չեն լուծւում, այդ բանակցութիւնները նոյնպէս հանրութեան շրջանում կարող են ընկալուել որպէս ժամավաճառութիւն», – յաւելեց նա։
Ադրբեջանի նախագահն, իր հերթին, այսօր յայտարարել է, թէ բանակցային փուլում հիմա մնում է, որ Հայաստանն անի վերջին քայլը՝ ստորագրի այն, ինչ արդէն բանաւոր է ասել:
«եթէ Հայաստանը դա ընդունի եւ ամբողջութեամբ հրաժարուի Ադրբեջանի տարածքի հանդէպ որեւէ տեսակի ոտնձգութիւնից, ապա խաղաղութեան պայմանագրի ստորագրումը հնարաւոր կը լինի մինչեւ այս տարեվերջ»,- նշել է նա։
«Ընդհանրապէս քանի դեռ խաղաղութեան պայմանագիր ստորագրուած չէ, եւ այդ պայմանագիրը վաւերացուած չէ երկու երկրների խորհրդարանների կողմից՝ պատերազմն, ի հարկէ, շատ հաւանական է։ Եւ ընդհանրապէս ցանկացած տեղում, երկրագնդի վրայ, որտեղ կայ կոնֆլիկտային իրադրութիւն, որը լուծուած չէ պայմանագրով, այսինքն հասցեագրուած չէ, ցանկացած տեղում, ցանկացած պահի կարող է պատերազմ լինել, սա պէտք է արձանագրել», – ըսած է վարչապետ Փաշինեան։
«Հասկանալի է, որ Ռուսաստանը չի բաւարարել Հայաստանի սպասելիքները պատերազմի ժամանակ եւ դրանից յետոյ։ Ինչպէ՞ս էք Դուք արդարացնում Ռուսաստանի հետ սերտ կապերը կամ վստահութիւնը», հարցուցած է լրագրողը Փաշինեանին։
Պատասխանելով վարչապետը հարց տուած է, թէ նոյն հարցը կարելի է տալ որեւէ այլ եըկրի մասին՝ «Ինչպէ՞ս էք Դուք արդարացնում որեւէ ուրիշ երկրի հետ լաւ յարաբերութիւններն այն պայմաններում, երբ Լեռնային Ղարաբաղում խախտւում են մարդու իրաւունքները, հումանիտար ճգնաժամ է, էթնիկ զտումներ են նախապատրաստւում, իսկ այդ երկրները պատշաճ ռեակցիայ չեն տալիս»։ Փաշինեանը շեշտած է, որ երկրները, որոնց հետ նոյնիսկ լաւ յարաբերութիւններ ունին՝ առաւելագոյնը չեն ըներ, որպէսզի Լեռնային Ղարաբաղի մէջ մարդասիրական ճգնաժամը յաղթահարուի՝ ամենատարբեր պատճառներով։
«Մէկը կազ է գնում, միւսը նաւթ է գնում, երրորդն իր բանկային համակարգի մասին է մտածում, չորրորդն այլ խնդիրներ ունի, բայց որ միւս կողմից էլ ասես ոչինչ չեն անում՝ այդ էլ ճիշտ չէ», – աւելցուցած է վարչապետը:
Այսօր Լեռնային Ղարաբաղի մէջ Ատրպէյճանը կեթօ կը ստեղծէ, ըսած է Փաշինեան՝ շարունակելով. – «Ռուսաստանը մեզ էլ ասում է՝ այ՞դ է ձեր ակնկալիքն Արեւմուտքից, որ այդքան սերտ յարաբերութիւններ էք հաստատում Եւրամիութեան հետ, միւս գործընկերների հետ, ձեր ակնկալիքն այ՞դ էր, որ ենթադրենք շաբաթը մի անգամ կ’ասեն՝ Լաչինի միջանցքը պէտք է բացուի, շնորհակալութիւն, ցտեսութիւն: Ինչպէս Արեւմուտքի հետ ենք մեր յարաբերութիւններն արդարացնում, նոյն կերպ էլ Ռուսաստանի հետ, ինչպէս Արեւմուտքի որոշ շրջանակների տրամաբանութեամբ են մեր յարաբերութիւնները չարդարացուած Ռուսաստանի հետ, որովհետեւ Ռուսաստանն իր ոչ բոլոր պարտաւորութիւններն է կատարում եւ ոչ բոլոր ակնկալիքներն է մեր բաւարարում, նոյնն էլ Ռուսաստանը մեզ ասում է Արեւմուտքի մասին», «ֆրանս-Փրես»-ի հետ հարցազրոյցի ընթացքին ըսած է Հայաստանի վարչապետը:
