Ատրպէյճանի նպատակը Լեռնային Ղարաբաղը հայաթափելն է, եւ այդ է պատճառը, որ, ըստ էութեան, արհեստական մարդասիրական ճգնաժամ ստեղծուած է՝ Լաչինի միջանցքը ապօրինի արգելափակելու միջոցով, յայտնեց Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը իտալական «La Repubblica» թերթին հետ հարցազրոյցին:
«Դեկտեմբերից ի վեր Լաչինի միջանցքի փակ լինելու հետեւանքով Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ 5000 բնակիչ չի կարողանում վերադառնալ եւ նաեւ Լեռնային Ղարաբաղի մօտաւորապէս 30 հազար բնակիչներ նոյնպէս չեն կարողանում վերադառնալ, այս խմբի մէջ են այն մարդիկ, ովքեր 2020 թուականի պատերազմի ընթացքում լքել են իրենց բնակավայրերը, քանի որ դրանք յայտնուել են Ատրպէյճանի վերահսկողութեան ներքոյ: Բայց այս մարդկանց խնդիրը պիտի լուծուած լինէր», նշեց Փաշինեան:
Ընդգծելով, որ Ատրպէյճանը չի կատարեր Արդարադատութեան Միջազգային Դատարանին Փետրուարի 22-ին կայացուցած որոշումը, որ վերահաստատուած է Յուլիս 6-ին, Փաշինեան նշեց, որ այդ կու գայ վկայելու նաեւ «միջազգային իրաւակարգի ճգնաժամի մասին, որովհետեւ, եթէ դատարանի պարտադիր իրաւական ուժ ունեցող որոշումը չի կայացուիր, նման հետեւութիւններ կրնան ըլլալ»:
«Այնպէս է, որ ռուս խաղաղապահները չեն կատարեր եռակողմ յայտարարութեամբ իրենց ստանձնած առաքելութիւնը»
Պատասխանելով ռուս խաղաղապահներուն վերաբերեալ հարցումին, Հայաստանի վարչապետը նշեց, որ այնպէս է, որ Ռուսաստանի Դաշնութեան խաղաղապահ ուժերը չեն կատարեր եռակողմ յայտարարութեամբ իրենց ստանձնած առաքելութիւնը:
«Սա լուրջ մտահոգութեան առիթ է: Եւ, ըստ էութեան, Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների ներկայութեան հիմնական նպատակներից մէկը հէնց քաղաքացիական հասարակութեան, քաղաքացիական բնակչութեան անվտանգութիւնն է: Տուեալ դէպքում անվտանգութիւնը, այդ թւում՝ ազատ տեղաշարժի իրաւունքը, չի ապահովուում, եւ դա իսկապէս մտահոգիչ փաստ է», յայտնեց Փաշինեան:
Պատասխանելով հարցումին, թէ ԼՂ վերահսկողութիւնը Ատրպէյճանին յանձնելը այն գինն է, որ պէտք է վճարուի խաղաղութեան համա՞ր, Հայաստանի վարչապետը ընդգծեց, որ այսօր Լեռնային Ղարաբաղի մէջ իրավիճակը կը վերահսկեն ԼՂ ընտրուած ներկայացուցիչները, եւ այնտեղ են նաեւ ռուս խաղաղապահները:
«Եթէ Հայաստանը եւ Ատրպէյճանը չճանչնան միմեանց տարածքային ամբողջականութիւնը Ալմաթիի հռչակագրի հիման վրայ, խաղաղութիւն երբեք պիտի չըլլայ»
«Խօսքը բոլորովին ուրիշ բանի մասին է, որ եթէ Հայաստանը եւ Ատրպէյճանը փոխադարձաբար չճանաչեն միմեանց տարածքային ամբողջականութիւնն Ալմաթիի հռչակագրի հիման վրայ, դա նշանակում է, որ խաղաղութիւն երբեք չի լինի», նշեց Փաշինեան:
Լրագրողի հարցումին, թէ «ըստ Ձեզի, ի՞նչ երաշխիքներ կան, որ եթէ Լեռնային Ղարաբաղը անցնի Ատրպէյճանի վերահսկողութեան տակ, Ատրպէյճանը պիտի դադրեցնէ իր տարածքային պահանջները Հայաստանի Հանրապետութենէն», Նիկոլ Փաշինեան պատասխանեց. «Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան իրաւունքներն ու անվտանգութիւնը պէտք է ապահովուած լինեն եւ երաշխիքներ լինեն»:
«Ինչ վերաբերում է միւս՝ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի տարածքային ամբողջականութիւնների ճանաչման հարցին, եթէ խաղաղութեան պայմանագիրն այդպիսի երաշխիքներ չունենայ իր մէջ, չստեղծի, այդ խաղաղութեան պայմանագիրը կը լինի անիմաստ: Եւ սա է պատճառը, որ մենք ուզում ենք ունենալ խաղաղութեան այնպիսի պայմանագիր, որը Ձեր նշած երաշխիքը կու տայ: Միւս կողմից, դարձեալ ուզում եմ ընդգծել, որ Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան իրաւունքների եւ անվտանգութեան հասցէագրումը միջազգային մեխանիզմի շրջանակներում՝ չափազանց կարեւոր է մեր տարածաշրջանում խաղաղութեան հասնելու առումով», յայտնեց ան:
Անդրադառնալով Լեռնային Ղարաբաղի մէջ ստեղծուած իրավիճակին՝ Նիկոլ Փաշինեան ընդգծեց, որ այդ առաջին հերթին Հայաստանի, Ատրպէյճանի, նաեւ Լեռնային Ղարաբաղի ընելիքն է, բայց միւս կողմէ մեր միջազգային գործընկերները պէտք է առաւել գործուն ջանքեր գործադրեն խաղաղութիւնը մեր տարածաշրջանին մէջ հնարաւոր դարձնելու համար:
«Բայց նաեւ ժամանակակից աշխարհի առանձնայատկութիւնն այն է, որ աշխարհը շատ փոքր է, եւ մի տարածաշրջանում տեղի ունեցող թէկուզ փոքր իրադարձութիւնները կարող են բերել համաշխարհային հետեւանքների: Այս առումով, ի հարկէ, մեր տարածաշրջանում խաղաղութեան ու կայունութեան հաստատումը կարեւոր է նաեւ գլոբալ անվտանգութեան տեսակէտից», ընդգծեց Հայաստանի կառավարութեան ղեկավարը:
«Հայաստանի հանրութիւնը խոր հիասթափութիւն կ’ապրի ՀԱՊԿ գործելակերպին վերաբերեալ»
Լրագրողի դիտարկման, որ տակաւին Հայաստանի որոշ տարածքներ բռնագրաւման տակ են Ատրպէյճանի կողմէ. «Ինչպէ՞ս կը բացատրէք Ռուսաստանի չմիջամտելու եւ իր ՀԱՊԿ պարտաւորութիւնները չկատարելու պահուածքը», Նիկոլ Փաշինեան պատասխանեց. «Ձեր նկարագրած իրավիճակը խօսում է ճգնաժամի մասին»:
«Հայաստանի հանրութիւնը խորը հիասթափութիւն է ապրել եւ ապրում Հաւաքական Անվտանգութեան Պայմանագրի Կազմակերպութեան գործելակերպի վերաբերեալ, կարծում եմ՝ ակնյայտ է: Նաեւ սա է պատճառը, որ Հաւաքական Անվտանգութեան Պայմանագրի Կազմակերպութեան 2022 թուականի աշնանը Երեւանում տեղի ունեցած գագաթնաժողովի ընթացքում Հայաստանը չվաւերացրեց, չմիացաւ մի շարք փաստաթղթերի, եւ քանի որ Հաւաքական Անվտանգութեան Պայմանագրի Կազմակերպութիւնում որոշումներն ընդունւում են համախոհութեամբ, այդ դէպքում որոշում չընդունուեց», ընդգծեց վարչապետը:
«Մենք չենք ուզեր կապել Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւնները Հայաստան-Ատրպէյճան յարաբերութիւններուն հետ»
Պատասխանելով հայ-թրքական յարաբերութիւններուն վերաբերեալ հարցումին՝ վարչապետ Փաշինեան ընդգծեց. «Մենք չենք կապում եւ չենք ուզում կապել Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւնները Հայաստան-Ատրպէյճան յարաբերութիւնների հետ»:
Ընդգծելով, որ հայկական կողմը կարեւոր կը համարէ Թուրքիոյ հետ յարաբերութիւններուն կարգաւորումը՝ Նիկոլ Փաշինեան ըսաւ. «Դա շատ կարեւոր հարց է Հայաստանի համար, եւ Անգարա կատարած իմ վերջին այցելութեան եւ Թուրքիայի նախագահի հետ իմ ունեցած շփումների արդիւնքում ես տպաւորութիւն ունեմ, որ Թուրքիայի համար էլ շատ կարեւոր է Հայաստանի հետ յարաբերութիւնների կարգաւորումը: Եւ կարծում եմ, որ այստեղ էլ կան հնարաւորութիւններ, ի հարկէ, կան նաեւ բարդութիւններ: Այդ բարդութիւնների մէջ է նաեւ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ յարաբերութիւնների, ահա, այսպիսի որակը»:
«Ազատութիւն»
