Յունիս 27-ին, վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի մասնակցութեամբ շարունակուեցաւ ՀՀ Ազգային Ժողովի 2020 թուականի 44-օրեայ պատերազմի հանգամանքները ուսումնասիրող Քննիչ Յանձնաժողովի նիստը:
Վարչապետ Փաշինեան ցանկութիւն յայտնած էր, որ Քննիչ Յանձնաժողովին մէջ իր հարցաքննութիւնը ըլլայ հրապարակային: Յանձնաժողովի մինչ այժմ կայացած մնացեալ բոլոր նիստերը` հրաւիրուած ներկայ եւ նախկին պաշտօնեաներու, զինուորականներու մասնակցութեամբ, եղած էին դռնփակ:
Ընդդիմադիր «Հայաստան» եւ «Պատիւ Ունեմ» խմբակցութիւնները յայտարարած էին, որ պիտի չմասնակցին վարչապետին մասնակցութեամբ տեղի ունեցող Քննիչ Յանձնաժողովի նիստին:
Փաշինեան Քննիչ Յանձնաժողովի ուղիղ հեռարձակուած նիստին ընթացքին պատասխանելով պատգամաւորներու հարցումներուն` անդրադարձաւ բանակցային գործընթացին մէջ ստեղծուած իրավիճակին, պատերազմէն խուսափելու տեսական հնարաւորութեան, հետախուզական տուեալներու ճշգրտութեան ու բանակի մարտունակութեան։
Վարչապետը ըսաւ, որ 2019 թուականին բանակցային գործընթացը աշխատանքային մակարդակով ինք կ’անուանէր պատերազմական փոխակրիչ, քանի որ կը գործէր հետեւեալ տրամաբանութիւնը` «խաղաղութեամբ տուր այն, ինչ ուզում եմ, այլապէս ես այդ նոյնը կը ստանամ պատերազմով»։ Եւ, հետեւաբար, իր խնդիրն էր հասկնալ` ինչպէս կանգնեցնել այդ գործընթացը։
«Եւ ես խոստովանում եմ, որ այո՛, չեմ կարողացել էդ փոխակրիչը կանգնեցնել», ըսաւ վարչապետը։
Փաշինեան միեւնոյն ժամանակ նշեց, թէ չի պնդեր, որ պատերազմէն խուսափելու տեսական հնարաւորութիւն չկար, պարզապէս անոր համար կար պարտադիր մէկ պայման։
«Ես չեմ ասում, որ պատերազմից խուսափելու տեսական հնարաւորութիւն չկար, բայց այդ տեսական հնարաւորութեան համար պարտադիր պայման էր Լեռնային Ղարաբաղի հարցի կարգաւորման, եթէ պայմանականօրէն ասենք, հայկական տեսլականից հրաժարուելը, որը կարող էր տեսական հնարաւորութեան ստեղծել նման զարգացումներից խուսափելու համար», ըսաւ Գործադիրի ղեկավարը։
Անդրադառնալով 2018-2020 թուականներուն բանակի մարտունակութեան` Փաշինեան ըսաւ, թէ ստացած է հաւաստիացում, որ լայնածաւալ պատերազմի վերսկսման պարագային հեշտ պիտի չըլլայ, բայց Պաշտպանութեան Բանակը եւ Հայաստանի զինուած ուժերը ի վիճակի են կատարելու իրենց առջեւ դրուած խնդիրները։
Փաշինեան եւս մէկ անգամ պնդեց, որ սպառազինութիւն գնելու հարցով գումարի խնդիր չէ եղած։
Հարցումին, թէ արդեօ՞ք բանակը որեւէ սահմանափակում ունեցած է, քաղաքական որոշման արդիւնքով որեւէ զինատեսակ չօգտագործելու համար, Փաշինեան պատասխանեց` այդ հարցին կ’անդրադառնայ դռնփակ նիստին, այնուամենայնիւ որոշ փակագիծեր բացաւ. «Եղել են զինատեսակներ, որոնց հետ կապուած իրաւունքը լիարժէք եւ ամբողջութեամբ Հայաստանի Հանրապետութեանը չի պատկանե», ըսաւ վարչապետը։
Ճշդող հարցին, թէ խօսքը «Իսքանտեր»ի՞ մասին է, Փաշինեան պատասխանեց. «Ես փակ հատուածում կը խօսեմ»։
Փաշինեան նաեւ յայտնեց, որ մինչեւ 2020 թուականի Սեպտեմբեր 25-ը, այսինքն` պատերազմէն երկու օր առաջ համապատասխան մարմինները պատերազմի հաւանականութիւնը ընդամէնը 30 տոկոս գնահատած են։
«30 տոկոս է եղել (պատերազմի) հաւանականութեան գնահատումը, եւ այդ գնահատումը եղել է ոչ միայն հետախուզութեան, այլեւ մի շարք այլ տուեալների, այդ թւում` միջազգային գործընկերների հետ ունեցած շփումներից։ Ինձ ուրիշ բան էլ է զեկուցուել. որ պատերազմի հաւանականութիւնը 30 տոկոս է։ 30 տոկոսը էդ պայմաններում չգիտեմ մեծ ա թէ մեծ չի, եւ էդպիսի հաւանականութեան էլ է հնչել, որ սա հոգեբանական ճնշում ա քաղաքական իշխանութեան վրայ, որ գնայ քաղաքական իշխանութիւնը անհամաչափ զիջումների», ըսաւ վարչապետը` շարունակելով. «Ինձ մի քանի անգամ զեկուցուել է, որ մեր միջազգային գործընկերները նոյնպէս պատերազմը քիչ հաւանական են համարում եւ կոչ են անում, որ Հայաստանի զինուած ուժերը կտրուկ գործղութիւններ չիրականացնեն, էսպէս ասած` չեղած տեղից պատերազմ չսադրելու համար։ Եւ ես ուզում եմ շատ բաց եւ անկեղծ լինեմ ձեզ հետ։ Ես անձամբ էդ գնահատականի հետ էդքան էլ համաձայն չէի»։
Քննիչ Յանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարեանը հարցուց` ի՞նչը եղած է զինուած ուժերէն վարչապետին ամենամեծ հիասթափութիւնը, ի՞նչը եղած է ամենամեծ բացասական բացայայտումը։ Փաշինեան պատասխանեց` իր համար ցնցում էր տեսնել դասալքութեան կամ անոր նմանող դէպքերու բաւական մեծ ծաւալը. «Սա իրաւապահներից ստացուած տեղեկատուութիւնն է։ 44-օրեայ պատերազմի եւ յայտարարուած ռազմական դրութեան ժամանակահատուածում զինուորական ծառայութեան կարգի դէմ ուղղուած, ինչպէս նաեւ այլ յանցագործութիւնների դէպքերով նախաձեռնուած բազմաթիւ քրէական վարոյթներ վերաբերւում են ընդհանուր առմամբ շուրջ 12 հազար 600 անձի»։
Քննիչ Յանձնաժողովի նախագահը եւս մէկ հարցում տուաւ Շուշիի մասին։ Ըստ Քոչարեանի` Նոյեմբեր 9-ի դրութեամբ զինուած ուժերուն մէջ կար աւելի քան 117 հազար անձնակազմ, ինչպէ՞ս 117 հազարէն չգտնուեցաւ 5 հազար մարդ, որ պահէր Շուշին։ Վարչապետը արձագանքեց` այդ դրուագով դատարանին մէջ արդէն գործ կայ, ապա խոստացաւ դռնփակ նիստին այդ մասին խօսիլ։
«Ինձ զեկուցուել է, որ Շուշիում մենք զինուոր չունենք, ես հարցրել եմ` ինչո՞ւ եւ ստացել եմ պատասխան, որը դռնփակ պատրաստ եմ հրապարակելՙ, ըսաւ Փաշինեան։
Մինչեւ պատերազմը ինքն իրեն ճիշդ ինչի՞ մէջ մեղաւոր կը համարէ. այս հարցին ալ Փաշինեան պատասխանեց, թէ իրեն ամէն ինչի մէջ մեղաւոր կը համարէ. «Քաղաքական, բարոյական, հոգեբանական, մարդկային մակարդակներում։ Բացարձակապէս ամէն ինչի մէջ մեղաւոր եմ համարում, բայց ասում եմ` շատ լաւ, էդ յայտարարութիւն է, բնագիրը։ Երբ որ սկսում եմ ձեւակերպել, ինքս իմ մեղադրական եզրակացութիւնը, սկսում եմ ձեւակերպում եմ, ձեւակերպում եմ, ձեւակերպում եմ… մէկ էլ ինչ-որ մի տեղ մտնում եմ փակուղ»։
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը կը կարծէ, որ 44-օրեայ պատերազմի ընթացքին առաջնագիծին վրայ տեղի ունեցած որոշ դրուագներու նպատակը եղած է Հայաստանի մէջ իշխանափոխութիւն կազմակերպելը:
«Պատերազմի հետ կապուած շատ դրուագներ կան, որ ինձ յանգեցրել են մտքերի ու վարկածների, որ այն, ինչ տեղի է ունեցել առաջնագծում, դրա նպատակն իրականում Հայաստանում իշխանափոխութիւն կազմակերպելն է եղել: Շատ երկար, նոյնիսկ մինչեւ պատերազմի աւարտը ես ինձ թոյլ չեմ տուել մտքով այդպիսի բան անցկացնել: Բայց, հետագայում մի շարք իրադարձութիւններ վերլուծելով, մէկ-մէկ սկսում եմ մտածել դրա մասի»,-ըսաւ Փաշինեան:
Ըստ Նիկոլ Փաշինեանի` 44-օրեայ պատերազմի ընթացքին Հայաստանը չէ ճանչցած Լեռնային Ղարաբաղի անկախութիւնը, քանի որ այդ պարագային նոյնիսկ Նոյեմբեր 9-ին հնարաւոր չէր ըլլար պատերազմը կանգնեցնել:
