ՅԱՐՈՒԹ ՏԷՐ ԴԱՒԻԹԵԱՆ
Հայաստանի ներքին կեանքին նոյնիսկ պարզ հետեւող մը պիտի նշմարէ յստակ բեկում մը նախա-Յուլիսեան եւ Յուլիսեան շրջաններուն միջեւ:
Նախա-Յուլիսեան շրջանին մամուլի խորագիրները լեցուն էին իշխանութեան հանդէպ կծու եւ յաճախ անտեղի ու չափազանցուած քննադատութիւններով: Իսկ Յուլիսեան ճակատամարտներու շրջանին այս բոլորը յանկարծ մեղմացան:
Պատճառը՝ 12 Յուլիսէն ի վեր Ատրպէյճանի նախաձեռնած յարձակումներն էին Տաւուշի ուղութեամբ: Տրամաբանական երեւոյթ է, որ արտաքին թշնամիի վտանգին դիմաց, բնականօրէն յառաջանայ ներքին թշնամութիւնները մեղմացնելու ու ժամանակաւորապէս մէկդի դնելու գիտակցութիւնը: Երբ արտաքին թշնամին կը սպառնայ մեր հաւաքական կեանքին ու ազատութեան, անհատական ազատութիւնները պէտք է մէկդի դրուին գէթ մինչեւ արտաքին վտանգի չքացումը:
Մէկ կողմէ արտաքին թշնամիին տրուած արժանի պատասխան հարուածը եւ միւս կողմէ ներքին լարուածութեան թեթեւացումը մեզի պարգեւեցին հոգեկան որոշ գոհացում մը: Մենք ունեցանք պարզունակ ցանկութիւն մըն ալ, որ կատարուած իրողութիւնը արդեօ՞ք կրնայ առաջնորդել մտքերու լուսաւորման եւ իրար-հասկացողութեան մթնոլորտի մը գոյացման: Մենք գոհունակութեամբ կարդացինք իշխանամէտ թէ ընդիմադիր շրջանակներու կողմէ եղած յայտարարութիւնները, միասնական ուժերով անվերապահօրէն զօրավիգ կանգնելու բոլորիս պաշտպան հայկական բանակի քաջարի մարտիկներուն: Նոյնիսկ եթէ այս յայտարարութիւնները եղան հրապարակային պահանջարկի ստիպողութեան տակ երես ճերմկցնելու նպատակաւ, կարեւորը այն է, որ եղան:
2018-ի Թաւշեայ յեղափոխութեան իրագործումէն ի վեր, մեր փափաքն ու ակնկալութիւնը եղած է, որ այն չընկալուի լոկ որպէս իշխանափոխութեան իրագործում մը, այլ նաեւ հրահրիչը մտքերու լուսաւորման, բնաւորութիւններու բարելաւման, լայնախոհութեան եւ ազատ, բայց պատասխանատու մտածողութեան: Հաւաքականութիւն մը կը զարգանայ կամ կը փլուզուի, ոչ այնքան արտաքին ուժերու պատճառաւ, որքան ներքին ուժերու կառուցողական կամ քանդիչ գործունէութեամբ:
Մենք կը հաւատանք լուռ մեծամասնութեան բնածին բարութեան եւ ազգասիրութեան: Եւ Թաւշեայ յեղափոխութեան յաջողութիւնը եկաւ ապացուցելու, որ երբ լուռ մեծամասնութիւնը կը բարձրաձայնէ, ապա պէտք է անսալ այդ ձայնին, որովհետեւ անիկա կը մարմնաւորէ այդ ժամանակամիջոցին ժողովուրդի հոգիէն, մտքէն ու սրտէն բխող հարազատ շունչը: Այդ շունչով տոգորուած բարձր մտածողութեան տէր մշակոյթի թէ քաղաքականութեան մարդը, երբ կ’առաջնորդէ այդ մեծամասնութիւնը, ապա այդ հաւաքականութիւնը անպայմանօրէն կը յառաջդիմէ ու կը զարգանայ: Բայց երբ պատեհապաշտ առաջնորդներ կը խլեն այդ դիրքը, ապա փլուզումը անխուսափելի կը դառնայ:
Հայաստանի անկախութիւնէն ի վեր մենք ունեցանք երկիրը առաջնորդող չորս առաջին դէմքեր, յանձինս Լեւոն Տէր Պետրոսեանի, Ռոպերթ Քոչարեանի, Սերժ Սարգսեանի եւ Նիկոլ Փաշինեանի: Մեր համեստ կարծիքով, երբ ապագայ սերունդները ծանօթանան անկախութեան առաջին տասնամեակներու զարգացումներուն, հետեւեալ ընդհանրական պատկերացումը պիտի ունենան.
Լեւոն Տէր Պետրոսեանի իշխանութեան տարիներէն պիտի յատկանշուի Սովետական Միութեան փլուզման աւերակներուն ընդմէջէն Արցախի ազատագրումը:
Ռոպերթ Քոչարեանի եւ Սերժ Սարգսեանի իշխանութեան տարիներէն պիտի յատկանշուին Հոկտեմբեր 27-ն, Հայաստանի վաճառումը օտարին, Մարտ 1-ը եւ Ապրիլեան քառօրեայ պատերազմը:
Նիկոլ Փաշինեանի իշխանութեան տարիներէն պիտի յատկանշուին Թաւշեայ յեղափոխութիւնը եւ Յուլիսեան յաղթանակները:
Մեր փափաքն է, որ Նիկոլ Փաշինեանի իշխանութեան տարիները համալրուին ներքին թէ արտաքին ճակատներու վրայ նորանոր յաղթանակներով եւ ապագայ սերունդները հպարտ զգան, որ 2018-էն ի վեր Հայաստան թեւակոխեց հողահաւաքի եւ հայահաւաքի յարատեւ զարգացման ժամանակաշրջան մը: