Ատրպէյճանի կողմէ հետեւողական գործողութիւնները աւելի ու աւելի առարկայական կը դարձնեն այն մտավախութիւնները, որ Ատրպէյճանը Լեռնային Ղարաբաղի մէջ ցեղասպանութիւն կը կազմակերպէ, կը նախապատրաստէ: «Ընդդէմ Ցեղասպանութեան Յանցագործութեան» 4-րդ համաշխարհային համագումարին ժամանակ ունեցած ելոյթին այս մասին ըսաւ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան:
«2021 թուականին ականատես եղանք իրողութիւնների, երբ Լեռնային Ղարաբաղում գիւղատնտեսական աշխատանք իրականացնող քաղաքացիական անձինք դիպուկահարի կողմից սպաննուեցին` թրաքթորի ղեկին գտնուելիս: Հետագայում աւելի սուր իրողութիւնների ականատես դարձանք, երբ Ատրպէյճանի զինուած ուժերը ներխուժեցին Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահների պատասխանատուութեան գօտի, եւ այդ գործընթացը զուգորդուեց ուշադրութեանը արժանի մի քանի իրողութիւններով եւ երեւոյթներով: Մասնաւորապէս, կէսգիշերն անց Ատրպէյճանի զինուած ուժերը գիշերային ժամերին ուժեղ լուսարձակների միջոցով լուսաւորում էին հայկական գիւղերի տները, միացնում իսլամական աղօթքի հրաւէր եւ բարձրախօսներով հայ բնակիչներին կոչ անում, սպառնում լքել իրենց բնակավայրերը: Մենք, ի հարկէ, մեծ յարգանք ունենք իսլամական քաղաքակրթութեան եւ կրօնի նկատմամբ, դրա վառ ապացոյցն է Երեւան քաղաքի կեդրոնում գտնուող Կապոյթ մզկիթը, որը Հայաստանի Հանրապետութեան անկախութեան շրջանում վերականգնուել է, բայց այլ կերպ, քան կրօնական ահաբեկչութիւն իմ կողմից նկարագրուած իրողութիւնը, ես չեմ կարող գնահատել», ընդգծեց վարչապետը:
Նիկոլ Փաշինեան արձանագրեց, որ այդ միջադէպերը առանձին կամ մեկուսացուած գործողութիւններ չեն:
«Այսօր մենք տեսնում ենք հետեւողական գործողութիւններ, որոնք աւելի ու աւելի առարկայական են դարձնում մտավախութիւնները, որ Ատրպէյճանը Լեռնային Ղարաբաղում ցեղասպանութիւն է կազմակերպում, նախապատրաստում», ընդգծեց Փաշինեան:
Վարչապետը անդրադարձաւ Ատրպէյճանի կողմէ Լաչինի միջանցքի փակելու միջադէպին` ընդգծելով, որ ոմանք կը փորձեն Լաչինի միջանցքը զուգահեռել տարածաշրջանին մէջ գոյութիւն ունեցող այլ հաղորդակցութիւններու կամ հնարաւոր վերագործարկուելիք կամ կառուցուելիք հաղորդակցութիւններու հետ:
«Ընդգծեմ, որ Լաչինի միջանցքը հէնց ցեղասպանութեան կանխարգելման միջանցք է, որովհետեւ փակել այդ միջանցքը, դադարեցնել այդ միջանցքի գործողութիւնը, նշանակում է Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան դատապարտել ցեղասպանութեան երեք տարբեր ուղղութիւններով», նշեց վարչապետը:
Ըստ վարչապետին` առաջին սենարը կրնայ ըլլալ հայաթափման սենար, երբ պարզապէս Լեռնային Ղարաբաղի հայերը հնարաւորութիւն չունին ապրելու իրենց տուներուն մէջ, իրենց հողին վրայ:
«Եւ այդպիսի մինիմոտելը տեսնում ենք Լեռնային Ղարաբաղի Հատրութի շրջանում, որտեղ այսօր ոչ մի հայ չի ապրում 2020 թուականի 44-օրեայ պատերազմի հետեւանքով:
Ընդ որում, ընդգծեմ, որ 2020 թուականի Նոյեմբերի 9-ի յայտարարութիւնը նախատեսում է ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գլխաւոր յանձնակատարի գրասենեակի աջակցութեամբ փախստականների վերադարձ Լեռնային Ղարաբաղ եւ յարակից շրջաններ, բայց մինչեւ այսօր նոյնիսկ ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գլխաւոր յանձնակատարի գրասենեակի ներկայացուցիչները տուեալ տարածքներ մուտք գործելու հնարաւորութիւն չեն ունեցել, էլ չեմ ասում Հատրութի շրջանի բնակիչների մասին», ըսաւ վարչապետը:
Յաջորդ սենարը, ըստ վարչապետին, ինքնութեան կորուստն է: Վարչապետին կարծիքով` այդ նոյնպէս ցեղասպանութեան հնարաւոր ձեւերէն մէկն է:
«Եւ այսօր այն պայքարը, որն Ատրպէյճանը մղում է Լեռնային Ղարաբաղի տեղանունների եւ պատմամշակութային յուշարձանների դէմ, դրա վառ ապացոյցն է: Այսինքն` երբ ասում ենք անվտանգութիւն, երբեմն հասկանում ենք միայն ֆիզիքական անվտանգութիւնը, բայց ինքնութեան անվտանգութիւնը մարդու իրաւունքների եւ անվտանգութեան անքակտելի մասն է: Այսօր տեսնում ենք իրավիճակ, երբ միջազգայնօրէն ճանաչուած հայկական պատմամշակութային յուշարձանները փորձ է արւում ներկայացնել որպէս այլ ծագում ունեցող: Սա պարզապէս անշունչ առարկաների դէմ պայքար չէ, սա ինքնութեան դէմ պայքար է: Այդ պայքարը չունի պատմական իմաստ, այդ պայքարը ունի կիրառական իմաստ: Այդ պայքարի նպատակն է ի ցոյց դնել, որ հայերը Լեռնային Ղարաբաղում ապրելու իրաւունք չունեն», նշեց վարչապետը:
Անոր խօսքով` պետական մակարդակով կը տրուի յանձնարարութիւն, որ հայկական որմնագիր արձանագրութիւնները ջնջուին եւ անոնց փոխարէն տեղադրուին այսպէս ասած «իրական» պատմական իրողութիւնները արձանագրող արձանագրութիւններ:
«Սա այլ կերպ, քան ցեղասպանութեան նախապատրաստութիւն կամ առնուազն այդպիսի միտում ունեցող քաղաքականութիւն, շատ դժուար է որակել», ընդգծեց վարչապետը:
Երրորդը` բուն ֆիզիքական ոչնչացումն է: Վարչապետը ընդգծեց, որ ֆիզիքական ոչնչացման իրողութիւնները եւ նախանշանները նոյնպէս տեսանելի են` սկսած գիւղատնտեսական աշխատանք իրականացնող անձերու դիպուկահարի թիրախ դարձնելէ, վերջացուցած 44-օրեայ պատերազմի ընթացքին խաղաղ բնակավայրերը եւ բնակիչները ռմբակոծելով եւ հրթիռակոծելով:
