Հայաստանի, Ռուսիոյ եւ Ատրպէյճանի միջեւ 2020 թուականի Նոյեմբերին կնքուած եռակողմ յայտարարութիւնը այն ժամանակ Լեռնային Ղարաբաղի մէջ բռնութեան վերջ դնելուն միտուած քայլ էր: Այս մասին Քաթարի մէջ «Ալ Ժազիրա» հեռուստաընկերութեան տուած հարցազրոյցին յայտարարած է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը:
«Պէտք է նշեմ, որ այդ յայտարարութիւնը չի անդրադառնում Լեռնային Ղարաբաղի հարցին, մինչդեռ ԼՂ հիմնախնդրին պէտք է անդրադարձ արուի: Մենք յոյսով ենք, որ յառաջիկայ ժամանակներում կը կարողանանք անդրադառնալ նաեւ Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրին», նշած է վարչապետ Փաշինեանը:
Ան նկատած է, որ Հայաստանը Ատրպէյճանի հետ շփման շարք մը հարթակներ ունի: «Վերջերս մենք կազմել ենք Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ սահմանազատման յանձնաժողով, եւ շատ կարեւոր է շարունակել այդ աշխատանքը: Ընդամէնը մէկ հանդիպում է տեղի ունեցել, սակայն մենք արդէն համաձայնել ենք, որ երկրորդ հանդիպումը տեղի պիտի ունենայ Ռուսիոյ մայրաքաղաք Մոսկուայում, իսկ երրորդ հանդիպումը` Պրիւքսէլում: Յոյսով ենք` մեր միջազգային գործընկերների աջակցութեամբ եւ, ի հարկէ, ուղիղ աշխատանքի արդիւնքում կը կարողանանք սահմանազատման ենթարկել մեր սահմանները», յայտնած է վարչապետը:
Անդրադառնալով հարցին, թէ ինչպիսի՞ն պիտի ըլլայ հայկական կողմին դիրքորոշումը, եթէ յանձնաժողովը որոշէ, որ ԼՂ ամբողջ տարածքը պէտք է պատկանի Ատրպէյճանին, Փաշինեանը պատասխանած է. «Սահմանազատման յանձնաժողովը որեւէ կապ չունի Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի հետ, քանի որ, ինչպէս ասացի, մենք Ատրպէյճանի հետ հաղորդակցման տարբեր հարթութիւններ ունենք: Դրանցից մէկը վերաբերում է սահմանազատման աշխատանքներին: Սահմանների անվտանգութեան հարցը եւս շատ կարեւոր է, այն եւս այս յանձնաժողովի մանտաթի ներքոյ է, քանի որ մենք պէտք է պահպանենք կայունութիւն եւ անվտանգութիւն ամբողջ սահմանի երկայնքով: Երկրորդ հարցը Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ յարաբերութիւնների կարգաւորումն է: Կայ շփման եւս մէկ հարթակ` կապուած տարածաշրջանային, փոխադրութեան եւ տնտեսական հաղորդակցութիւնների բացման հետ: Սակայն, ի հարկէ, ամենահրատապ ու կարեւոր հարցը Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ, ինչպէս նաեւ տարածաշրջանային խաղաղութեան տեսանկիւնից, Լեռնային Ղարաբաղի հարցն է»:
Փաշինեան կարեւորած է Ռուսիոյ դերը` որպէս եռակողմ յայտարարութեան երաշխաւոր, նշելով որ Ռուսիան Հայաստանի ռազմավարական գործընկերն ու դաշնակիցն է, սակայն շատ մտերիմ է նաեւ Ատրպէյճանի հետ:
Անդրադառնալով հարցին, թէ ինչպիսի՞ն է Հայաստանի մօտեցումն ու դիրքորոշումը այն «միջանցք»ին նկատմամբ, որ ենթադրաբար պէտք է կապէ Ատրպէյճանը եւ Անգարան` անցնելով Հայաստանի տարածքով, Փաշինեան պատասխանած է.
«Գիտէք, մեզ համար անընդունելի են այսպէս կոչուած միջանցքի մասին ձեւակերպումները, եւ դա մեզ համար կարմիր գիծ է, քանի որ մեր տարածաշրջանում, համաձայն եռակողմ յայտարարութեան, որի մասին նշեցի մեր խօսակցութեան սկզբում, մենք ունենք մէկ միջանցք, եւ դա Լաչինի միջանցքն է, որը կապում է Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին: Բայց մեր եռակողմ յայտարարութեան մէջ ունենք մէկ այլ դրոյթ, որը հաղորդակցութիւնների բացման մասին է: Նկատի ունեմ երկաթուղիներ, ճանապարհներ, եւ մենք պատրաստ ենք, իրականում արդէն քննարկում ենք տարածաշրջանային հաղորդակցութիւնները բացելու հարցը` երկուստեք ինքնիշխանութեան եւ սահմանների անքակտելիութեան յարգանքի սկզբունքով»:
Հարցազրոյցին մէջ Փաշինեան ընդգծած է, որ Հայաստանը ունի չորս դրացիներ եւ անոցնմէ երկուքին հետ ունի շատ լաւ յարաբերութիւններ` նկատի ունենալով Վրաստանն ու Իրանը: «Իրանը մեզ համար բարեկամ երկիր է, որը նոյնպէս լաւ յարաբերութիւններ ունի Ատրպէյճանի հետ, եւ մենք չունենք այնպիսի մտադրութիւն, որ չունենանք լաւ յարաբերութիւններ այն երկրների հետ, որոնք ունեն լաւ յարաբերութիւններ Ատրպէյճանի հետ: Բայց հիմա մենք Իրանի հետ շատ սերտ կապեր ունենք, եւ ի միջի այլոց, յոյս ունենք, որ Իրանի հետ համագործակցութեամբ ի վիճակի կը լինենք ընդլայնել մեր երկկողմ յարաբերութիւնները նաեւ Քաթարի հետ: Մենք այժմ աշխատում ենք Իրանի եւ Հայաստանի միջեւ հաղորդակցութիւնները զարգացնելու ուղղութեամբ, եւ այժմ շատ ռազմավարական մի մայրուղու կառուցման փուլում ենք, որը կոչւում է Հիւսիս-Հարաւ եւ կապում է Վրաստանի հետ մեր սահմանն Իրանի հետ սահմանին: Մենք յոյս ունենք, որ այդ ծրագրի արդիւնքում մեր տնտեսական յարաբերութիւնները Իրանի հետ կը զարգանան: Եւ ի միջի այլոց, Եւրասիական Տնտեսական Միութիւնը, ես արդէն ասացի, որ Հայաստանը դրա անդամն է, Իրանի հետ ունի ազատ առեւտրի պայմանագիր, որը շատ կարեւոր է մեր երկկողմ յարաբերութիւնների ծիրին մէջ», ըսած է Փաշինեան:
