Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի եւ Արցախի Հանրապետութեան նախագահ Բակօ Սահակեանի համանախագահութեամբ` Մարտ 12-ին Ստեփանակերտի մէջ կայացաւ Հայաստանի եւ Արցախի Անվտանգութեան Խորհուրդներու համատեղ նիստ: Օրակարգի հիմնական թեման կը վերաբերէր Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի խաղաղ կարգաւորման գործընթացին ներկայ իրավիճակի համատեղ գնահատման եւ համակարգուած գործողութիւններու ուրուագծման:
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը եւ Արցախի նախագահ Բակօ Սահակեանը մինչ օրակարգային հարցերու քննարկումը հանդէս եկած են ելոյթներով:
«2018 թ. Դեկտեմբերի 9-ին Հայաստանում տեղի ունեցած խորհրդարանական ընտրութիւններից յետոյ սա իմ առաջին այցն է Արցախի Հանրապետութիւն, եւ ուզում եմ ընդգծել, որ խորհրդարանական ընտրութիւններում «Իմ քայլը» դաշինքը Հայաստանի ժողովրդից ուժեղ մանտաթ է ստացել՝ Արցախի Հանրապետութեան ներկայութեան մակարդակը բարձացնելու Արցախեան հիմնահարցի կարգաւորման բանակցային գործընթացում Արցախի՝ որպէս հակամարտութեան հիմնական կողմի ներգրաւուածութեանն ուղղուած քայլեր անելու համար: Սրանք կէտեր են, որոնք առանցքային նշանակութիւն են ունեցել «Իմ քայլը» դաշինքի նախընտրական ծրագրում:
Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարութիւնը եւ ես՝ որպէս ժողովրդի վստահութեան քուէն ստացած վարչապետ, ըստ այդմ հետեւողական քայլեր ենք ձեռնարկելու այս ուղղութեամբ, եւ այս հարցը եղել եւ շարունակելու է մնալ Ատրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի եւ ԵԱՀԿ Մինսքի խմբի համանախագահների հետ մեր քննարկումների կարեւորագոյն կէտերից մէկը: Հարկ եմ համարում ընդգծել, որ Արցախի ներգրաւուածութիւնը բանակցային գործընթացում մեզ համար քմահաճոյք չէ, ոչ էլ առաւել եւս նախապայման, այլ պարզ արձանագրումն այն բանի, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգաւորման հարցում առանցքային նշանակութիւն ունի Արցախի ներգրաւուածութիւնը:
Այս դիրքորոշումն արտայայտում է մեր յարգանքը ոչ միայն Արցախի ժողովրդի եւ նրա իրաւունքների, այլեւ բանակցային գործընթացի մասնակից մեր բոլոր գործընկերների նկատմամբ, որովհետեւ մենք իրապէս շահագրգիռ ենք եւ ուզում ենք հասնել հարցի բացառապէս խաղաղ կարգաւորմանը եւ հաւատում ենք բանակցային գործընթացին, որի արդիւնաւէտութիւնը մեզ համար կարեւորագոյն առաջնահերթութիւն է, իսկ բանակցային գործընթացի արդիւնաւէտութեան առումով այս հարցը, ինչպէս նշեցի, առանցքային նշանակութիւն ունի»:
«Բանակցութիւնների մինչեւ այժմ յայտնի շրջանակը, ըստ էութեան, ներառում են շահագրգիռ բոլոր կողմերին, բացի մէկից: Այդ բանակցութիւններում ներկայացուած է Ատրպէյճանը՝ ի դէմս նախագահ Ալիեւի: Վերջինս, ի դէպ, ներկայացնում է նաեւ, ինչպէս ինքն է ասում, Լեռնային Ղարաբաղի ատրպէյճանական համայնքը, որովհետեւ այդ համայնքի ներկայացուցիչները, հանդիսանալով Ատրպէյճանի քաղաքացի, մասնակցել են Ատրպէյճանի նախագահական ընտրութիւններին եւ, հետեւաբար, Ատրպէյճանի նախագահին տուել են նաեւ իրենց ներկայացնելու լիազօրութիւն, հետեւաբար բանակցային սեղանի շուրջ Ատրպէյճանի նախագահի ներկայութիւնն ապահովում է նաեւ ժամանակին Ղարաբաղում ապրած ատրպէյճանցիների ներկայութիւնը:
Այդ բանակցութիւններում ներկայացուած է նաեւ Հայաստանի Հանրապետութիւնը՝ ի դէմս երկրի վարչապետի, որը տուեալ դէպքում հանդէս է գալիս որպէս Հայաստանի Հանրապետութեան ժողովրդի կողմից ընտրուած ներկայացուցիչ: Հետեւաբար, Հայաստանի ժողովուրդը նոյնպէս ներկայացուած է բանակցային գործընթացում:
Ի դէմս ԵԱՀԿ Մինսքի խմբի համանախագահութեան՝ բանակցային գործընթացում ներկայացուած է նաեւ միջազգային հանրութիւնը», – նշած է Նիկոլ Փաշինեանը եւ շեշտած. – «Այս ամէնը, իհարկէ, լաւ է ու չափազանց կարեւոր, եւ մենք բարձր ենք գնահատում այն ջանքերը, որ ԵԱՀԿ Մինսքի խմբի համանախագահող երկրները ներդրել են եւ ներդնում են կարգաւորման գործընթացում: Բայց գլխաւոր հարցը հետեւեալն է՝ իսկ բանակցային գործընթացում ո՞վ է ներկայացնում Արցախի ժողովրդին կամ, ինչպէս որոշ դէպքերում ասւում է, Ղարաբաղի հայութեանը: Խնդիրն այն է, որ բանակցայի գգործընթացում այսօր Արցախի ժողովին ներկայացնելու լիազօրութիւն, օրինականութիւն ունեցող որեւէ ներկայացուցիչ չկայ, որովհետեւ բանակցային սեղանի շուրջ ներկայ չէ Արցախի ժողովրդի կամ, ինչպէս մեր որոշ գործընկերներ գերադասում են ասել, Ղարաբաղի հայութեան քուէն, լիազօրութիւնն ստացած որեւէ մարմին :
Բազմիցս ասել եմ, որ Հայաստանի վարչապետը չի կարող նման լիազօրութիւն կատարել՝ այն պարզ պատճառով, որ Արցախի ժողովուրդը Հայաստանի ընտրութիւններին չի մասնակցում, չի քուէարկում եւ, ուրեմն Հայաստանի վարչապետը չի մտնում Արցախի ժողովրդին ներկայացնելու լիազօրութիւն ունեցող անձանց շրջանակի մէջ: Եւ սա ոչ թէ քմահաճոյքի, նախապայմանի, այլ սովորական օրինականութան հարց է, իսկ օրինականութիւնը ժամանակակից յարաբերութիւնների առանցքային գործօն է` ոչ միայն ներքաղաքական, այլեւ միջպետական եւ միջազգային յարաբերութիւններումՙ:
Բակօ Սահակեանը, իր հերթին, մասնաւորապէս յայտարարած է. – «Մենք առաջին անգամ ենք այսօր անդրադառնալու մեր երկու հանրապետութիւնների, ասել է թէ՝ մեր հայրենիքի համար կարեւորագոյն եւ առաջնահերթ խնդիրների քննարկմանը: Այս ընթացքում մենք միջանկեալ բազմաթիւ եւ բազմազան հանդիպումներ ենք ունեցել տարբեր մակարդակներով: Մեր ոլորտների, մեր գերատեսչութիւնների, մեր նախարարութիւնների պատասխանատուները մի շարք հանդիպումներ են ունեցել, եւ այդ հանդիպումների ընթացքում ծնուել է այդ գաղափար՝ հրաւիրելու Անվտանգութեան խորհուրդների համատեղ նիստ: Մենք նաեւ այս ընթացքում կարեւորել ենք, որ անհրաժեշտութիւն ունենք համազգային օրակարգ ունենալու, եւ ես աւելի քան համոզուած եմ, որ այսօրուայ մեր համատեղ նիստը նպաստելու է այդ ազգային օրակարգի ձեւաւորմանը: Ինչպէս այս տարիների ընթացքում եղել է, անփոփոխ են մնացել նաեւ այդ ազգային օրակարգում դասակարգուած մեր առաջադրանքները: Եւ կարծում եմ՝ բոլորդ համամիտ կը լինէք, որ եղել է, կայ եւ վաղն էլ կը մնայ մեր հայրենիքի համար իբրեւ առաջնահերթ խնդիր Արցախի Հանրապետութեան անկախութեան միջազգային ճանաչումը, եւ այսօրուայ համատեղ նիստի ընթացքում մենք հնարաւորութիւն կ’ունենանք նաեւ անդրադառնալու, թէ ներկայիս շրջանում տեղի ունեցող այդ ուղղութեամբ քննարկումներն ինչպէս են ընթանում»:
