Հայաստանի կառավարութիւնը պիտի ընէ հնարաւորը Ատրպէյճանի հետ խաղաղութեան պայմանագիրը շուտ կնքելու համար, բայց այդ հնարաւոր պիտի ըլլայ, միայն եթէ երկու երկիրները ճանչնան միմեանց տարածքային ամբողջականութիւնը, կառավարութեան նախորդ տարուան ծրագրի կատարման զեկոյցը ներկայացնելու ընթացքին յայտնեց վարչապետ Փաշինեան:
«Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ խաղաղութեան պայմանագիրն իրատեսական կը դառնայ, եթէ երկու երկրները յստակ, առանց երկիմաստութիւնների եւ որոգայթների միմեանց տարածքային ամբողջականութիւնը ճանաչեն եւ պարտաւորուեն այսօր եւ երբեւէ միմեանց տարածքային պահանջներ չներկայացնել: Ես հիմա ուզում եմ վերահաստատել, որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը լիարժէք ճանաչում է Ատրպէյճանի տարածքային ամբողջականութիւնը, եւ ակնկալում ենք, որ Ատրպէյճանը նոյնը կ’անի` Հայկական ԽՍՀ ամբողջ տարածքը ճանաչելով որպէս Հայաստանի Հանրապետութիւն», ըսաւ ան:
Միեւնոյն ժամանակ հնարաւոր պայմանագրի իրագործման երաշխաւորման համար անհրաժեշտ է, որ ձեւաւորուին միջազգային մեխանիզմներ, յայտարարեց Փաշինեան. «Հակառակ դէպքում` պայմանագրի ստորագրման յաջորդ օրը կարող է պատերազմ բռնկուել կամ նոր մագլցում տեղի ունենալ: Կարեւոր է նաեւ կողմերի միջեւ ծագած վէճերի լուծման մեխանիզմների գոյութիւնը, որ եթէ կողմերը ի վիճակի չլինեն ծագած խնդիրները` պայմանագրի բնագրի մեկնաբանութիւնների հետ կապուած, ուղիղ բանակցութիւններով լուծել, լինի ատեան, որը դա կ’անի, եւ որի որոշումը պարտադիր լինի կողմերի համար»:
Ի՞նչ սահմաններով Հայաստանն ու Ատրպէյճանը պէտք է ճանչնան միմեանց տարածքային ամբողջականութիւնը, Փաշինեանը խօսեցաւ հայկական եւ ատրպէյճանական ԽՍՀ-ների սահմաններուն մասին, սակայն առանց յստակացնելու, թէ բանակցութիւններու ընթացքին որ թուականի սահմանները հիմք կ’ընդունուին:
«Մենք ինքներս ենք առաջարկել, որ պայմանագրին կցուեն Հայկական եւ Ատրպէյճանական ԽՍՀ-ների` ԽՍՀՄ կողմից հաստատուած քարտէզները` որպէս երկու երկրների տարածքային ամբողջականութեան հիմք: Բայց այստեղ է, որ հասնում ենք ամենամեծ ու ամենաբարդ խնդրին` Լեռնային Ղարաբաղին», շեշտեց ան:
Ինչպէ՞ս կառավարութեան ղեկավարը կը պատկերացնէ Լեռնային Ղարաբաղի հարցի լուծումը. այս հարցին վարչապետը յստակ պատասխան չտուաւ, սակայն խօսեցաւ ինքնորոշման իրաւունքի սկզբունքին մասին` դարձեալ ակնարկելով, որ այն իրականութեան մէջ Ղարաբաղի անկախութեան համար հիմքեր չէ ստեղծած. «եւ այս ծիրին մէջ, ի հարկէ, չափազանց կարեւոր է, որ Պաքուի ու Ստեփանակերտի միջեւ բանակցութիւնների, երկխօսութեան միջազգային մեխանիզմ ձեւաւորուի, եւ այդ մեխանիզմն ապահովի Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան իրաւունքների եւ անվտանգութեան ապահովման օրակարգի իրացումը»:
Ինքնորոշման իրաւունքի սկզբունքին ու Արցախի հարցով Փաշինեանի այսօրուան դիրքորոշումը արտայայտուած չէ 2021 թուականի նախընտրական ծրագրին մէջ, պնդեց ընդդիմադիր «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Արթուր Խաչատրեանը:
«2018 թուականից սկսած Դուք ասում էիք, որ այդ որոշումը, լուծումը պէտք է ընդունելի լինի Հայաստանի, Ատրպէյճանի եւ Ղարաբաղի ժողովուրդների համար: Խնդրեմ նշէք, կրկնում եմ, առանց երկիմաստութիւնների որոգայթի, թէ որն է Ձեր պատկերացմամբ Ղարաբաղի ապագայ կարգավիճակը», շեշտեց պատգամաւորը:
Բանակցային բովանդակութիւնն ու հանրային խօսոյթը պէտք է համընկնին իրար, բան մը, որ տասնամեակէ աւելի այդպէս չէ եղած, պնդեց Փաշինեան, – «նաեւ իմ սխալն է, ես եկել եմ 2018 թուին, ես էլ չեմ արել դա, ես էլ եմ սխալ արել, բայց այդպէս է, ես այսօր ի՞նչ եմ ասում, ասում եմ` եկէք որոշենք` կա՛մ առերեսւում ենք, եւ ասում եմ` եթէ մենք այս իրողութեան հետ չառերեսուենք, չի ստացուելու»:
