«National Geographic»-ի ռուսական ծառայութիւնը անդրադարձ կատարած է Հայաստանին՝ ներկայացնելով հայկական խոհանոցի լաւագոյն ուտեստները:
«Հայկական խոհանոցը միայն խորովածն ու լաւաշը չէ, այն նաեւ քեալան է, գաթան եւ մեծ թիւով ուտեստներ, որոնց մասին դուք երբեւէ չէք լսած, եթէ չէք եղած Հայաստան: Ուտեստը այստեղ կը պատրաստուի ոչ միայն երեւակայութեամբ, այլեւ հոգիով եւ այս մասին կարելի է համոզուիլ՝ ըլլալով Երեւանի ու այլ քաղաքներու իւրաքանչիւր ճաշարան: Պարզապէս եկէք եւ կազմակերպեցէք համտեսի շրջագայութիւն»,-«Արմէնբրես»-ի հաղորդմամբ ըսուած է յօդուածին մէջ:
National Geographic-ը ներկայացուցած է 9 ուտեստ, որոնք անպայման պէտք է համտեսել Հայաստանի մէջ:
Հարիսա
Այն Հայաստանի ազգային ուտեստն է: Կը համարուի, որ ցորենէ պատրաստուած շիլան, որուն մէջ առկայ է հաւ, հալած կարագ, օգնած է հայերուն գոյատեւելու սովի տարիներուն: Այս ճաշատեսակը պատրաստելը բաւական պարզ է, սակայն այն բաւական յագեցնող է: Անհրաժեշտ է ըլլալ շատ քաղցած, որ կարողանաս ուտել ամբողջ պնակ մը:
Ժենգեալով հաց
Այն կը համարուի արցախեան խոհանոցի այցեքարտը: Այն հաց է` լցոնուած տարատեսակ կանաչիներով: Ժենգեալով հացը կ’ըլլայ գարնանային եւ աշնանային: Տարուան եղանակէն կախուած է, թէ ինչ կանաչեղէնէ բաղկացած կ’ըլլայ հացի միջուկը:
Գաթա
Սա հայկական աւանդական աղանդեր է՝ կլոր գաթա` նրբահամ վանիլային համով: Բաղադրատոմսի յստակ չափանիշ գոյութիւն չունի: Հայաստանի տարբեր տարածքներուն մէջ գաթայի բաղադրութիւնն ու համը խիստ կը տարբերին իրարմէ: Գաթան պարտադիր ուտեստ է հայկական ամանորեայ սեղանին
Ղափամա
Ղափաման պարզապէս ուտեստ չէ, այն հրաշալի համ ունի ու շատ գեղեցիկ է: Կը մատուցուի դդումի մէջ: Թէեւ դդումը կախարդանքով կառքի չի վերածուիր, սակայն հիւրերը, միեւնոյնն է, կը վերցնեն իրենց հեռախօսներն ու կը սկսին լուսանկարել այն: Աւանդոյթի համաձայն Ղափաման մատուցուած է հարսանեկան արարողութիւններու ժամանակ` որպէս առատութեան նշան:
Տոլմա
Հայաստանի մէջ տոլման կը պատրաստուի մսով, որ կը փաթթուի կաղամբի կամ խաղողի տերեւներու մէջ: Այս աւանդական ճաշատեսակի համար նախընտրելի է տաւարի միսը, բրինձը, սոխը, կանաչին եւ սեւ պղպեղը: Այն կը մատուցեն մածունով:
Քեալա
Պատկերացուցէք այսպիսի պատկեր. հայկական սեղան, դուք հաճոյքով կ’ուտէք սուճուխ, եւ պասթրմա, խորոված ու յանկարծ ներս կը բերեն ցուլի եփած գլուխ: Այն քյալան է: Սա աղքատներու ուտեստն էր, որ Գիւմրի քաղաքի մէջ դարձած է փնտռուած ուտեստ: Բաղադրութեան մէջ կը մտնէ ամէն ինչ` լեզուն, ուղեղը, նոյնիսկ` աչքերը: Յիշեցէք, որ ուտեստը պէտք է նախօրօք պատուիրել, որովհետեւ գլուխը կ’եփի մօտ 8 ժամ:
Պասթրմայով ձուածեղ
Այնպէս չէ, որ այս ուտեստը Հայաստանի խոհարարական հպարտութիւնը եղած է, սակայն այն լիովին կրնայ շահիլ բոլոր անոնց սրտերը, որոնց համար ամենակարեւոր սնունդը նախաճաշն է:
Խաշ
Սա հայկական ամենայայտնի ապուրն է` իւղոտ եւ սննդարար: Այն կը պատրաստուի տաւարի ոտքերէն եւ փորոտիքէն, կը մատուցեն սխտորի հսկայական չափաբաժինով: Կը նշուի, որ խաշը շարք մը առողջական խնդիրներ կը կարգաւորէ:
Աւելուկով ապուր
Այն, ի հարկէ, այդքան ալ յագեցնող չէ, սակայն մեծ ճանաչում ունի: Աւելուկի մէջ կ’աւելցուի ոսպ, պլղուր, գետնախնձոր, համեմունքներ: Ապուրը կը մատուցուի թարմ լաւաշով:
