Օգոստոս 31-ն Կարէն Դեմիրճեանի անուան մարզահամերգային համալիրին մէջ տեղի ունեցաւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի մամուլի ասուլիսը:
Նախքան լրատուամիջոցներու ներկայացուցիչներու հարցումներուն պատասխանելը՝ վարչապետը հանդէս եկաւ բացման խօսքով, որուն մէջ ան արձանագրեց, որ 2024 թուականի Յուլիսին 2018 թուականի Յուլիսի համեմատ շուրջ 178 հազարով աւելի աշխատող կայ Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ։ Այս ժամանակահատուածին աշխատողներուն թիւը 572 հազարէն դարձած է 750 հազար։ Միջին աշխատավարձը աճած է շուրջ 126 հազար դրամով եւ 2018 թուականի 181 հազար դրամէն դարձած է 307 հազար դրամ։ Սա կարեւորագոյն արտայայտութիւններէն մէկն է այն բանին, որ 2018 թուականի Ժողովրդական, ոչ-բռնի, թաւշեայ յեղափոխութենէն ի վեր Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ տնտեսութիւնը կայուն կը զարգանայ` ինքնիշխան պետութեան եւ անոր քաղաքացիներու բարեկեցութեան ամրապնդման հաստատութենական նախապայմաններ ստեղծելով։
Այնուամենայնիւա, ան ընդգծեց, որ միեւնոյն ջանքի գործադրմամբ աւելի մեծ արդիւնք ստանալու առանցքային նախապայմանը կրթութեան ուսուցման որակաւորման աւելի բարձր մակարդակն է, ինչի ապահովման հաստատութենական համակարգի զարգացումը նոյնպէս կառավարութեան ուշադրութեան կեդրոնին է։
Յաջորդիւ Նիկոլ Փաշինեան պատասխանեց լրատուամիջոցներու ներկայացուցիչներուն հետաքրքրող բազմաթիւ հարցումներու:
«44-օրեայ պատերազմի ընթացքում բազմաթիւ տեղերում մեր զինուորականները, հետախուզութիւնը տեսել է թուրքական դրօշներ, թուրքական զինծառայողներ, Թուրքիայի յատուկ ջոկատայիններ, բարձրաստիճան սպաներ։ 44-օրեայ պատերազմին նախորդել են Ատրպէյճանի եւ Թուրքիայի միջեւ լայնածաւալ զօրավարժութիւնները եւ պատերազմի ողջ ընթացքում Թուրքիային պատկանող «F-16» ինքնաթիռները եւ անօդաչուները եղել են օդում, սպասարկուել են թուրքական անձնակազմի կողմից», ասուլիսին ըսաւ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան՝ անդրադառնալով Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեպ Թայիպ Էրտողանի՝ վերջերս կատարուած յայտարարութեան, որ Անքարան մասնակցութիւն ունեցած է Լեռնային Ղարաբաղի դէմ 44-օրեայ պատերազմին։
Ատրպէյճանը կը փորձէ Հայաստանը մեղադրել սպառազինուելու մէջ՝ քօղարկելու իր սպառազինուելու հարցը, ըսաւ Փաշինեան: «Մեզ քննադատում են նրա համար, որ մենք, օրինակ, Ֆրանսայի հետ ունենք ռազմատեխնիկական համագործակցութիւն, Հնդկաստանի հետ ունենք ռազմատեխնիկական համագործակցութիւն: Ատրպէյճանում կայ հետեւեալ միտումը՝ խօսում են, թէ արտատարածաշրջանային երկրները զինում են Հայաստանին՝ նկատի ունենալով, օրինակ, Ֆրանսային: Բայց ակնյայտ է, հրապարակային է, որ Ատրպէյճանը, օրինակ, զէնք է ձեռք բերում Իտալիայից: Ֆրանսայի կողքի երկիրն է, ինչո՞ւ Ատրպէյճանը կարող է զէնք ձեռք բերել Իտալիայից, Հայաստանը չի կարող զէնք ձեռք բերել Ֆրանսայից: Ատրպէյճանը զէնք է ձեռք բերում, օրինակ, Փաքիստանից: Ինչո՞ւ Ատրպէյճանը կարող է զէնք ձեռք բերել Փաքիստանից, Հայաստանը չի կարող զէնք ձեռք բերել Հնդկաստանից: Ասում են՝ ԵՄ-ն, Արեւմուտքը զինում է Հայաստանին. Ատրպէյճանը զէնք է ձեռք բերում Սլովաքիայից, Սերպիայից, Պուլկարիայից: ԵՄ-ի առնուազն 3 անդամ երկրներ ռազմատեխնիկական համագործակցութիւն ունեն Ատրպէյճանի հետ: Ատրպէյճանը ահռելի մեծ ծաւալի զէնք է ձեռք բերում Իսրայէլից»,- ըսաւ Փաշինեան եւ յաւելեց, որ Հայաստանը ամէն օր այդ տուեալներուն մասին չի բարձրաձայներ, բայց այդ ամէնը գիտէ, կը ստանայ հետախուզական ճանապարհներով: Վարչապետը նկատեց, որ կան անկախ փորձագէտներ, որոնք վերլուծական տեղեկանքներ գրելով կը պնդեն, որ Ատրպէյճանը այն մեղադրանքները՝ մասնաւորապէս Սահմանադրութեան եւ զէնքի ձեռքբերման մասով, որոնք կը ներկայացնէ Հայաստանին, իրականութեան մէջ Ատրպէյճանի կողմէ իրականացուող գործողութիւններու համար ծխածածկոյթի նշանակութիւն ունին: Այսինքն՝ կը փորձեն Հայաստանը մեղադրել Սահմանադրութեան մէջ տարածքային պահանջներ ունենալու մէջ՝ քօղարկելու իրենց սահմանադրութեան մէջ տարածքային պահանջներու փաստը, կը փորձեն Հայաստանը մեղադրել սպառազինուելու մէջ՝ քօղարկելու իրենց սպառազինուելու հարցը: Փաշինեան հարցուց՝ ինչքանո՞վ արդար է Հայաստանը մեղադրել այն պայմաններուն մէջ, երբ անընդհատ սպառնալիքներ կը լսէ: Սակայն այս պարագային ալ երկիրը չ’երթար հակամարտութեան ճանապարհով:
«Բազմիցս եմ ասել, որ որեւէ պետութիւն ունի ուժեղ եւ մարտունակ բանակ ունենալու իրաւունք։ Միջազգային իրաւունքը եւ ՄԱԿ-ի կանոնադրութիւնը զինուած ուժեր ունենալու, ինքնապաշտպանվելու իրաւունքը համարում է անօտարելի իրաւունք։ Այսինքն, որեւէ երկիր ինքն իրեն պաշտպանելու իրաւունք ունի եւ այդ իրաւունքը որեւէ կերպ չի կարող վիճարկուել, որովհետեւ միջազգային իրաւունքում նաեւ հանրայայտ պարտաւորութիւն կայ պետութիւնների համար՝ իրենց քաղաքացիներին պաշտպանելու պարտաւորութիւնը»,- ընդգծեց վարչապետը՝ յաւելելով, որ այն բարեփոխումները, որոնք տեղի կ’ունենան ՀՀ Զինուած ուժերուն մէջ, ունին միայն ու միայն այս նպատակը։
Հայաստանը բոլոր մակարդակներու վրայ սառեցուցած է մասնակցութիւնը ՀԱՊԿ-ին, այս փուլին այդ որոշումը բաւարար է, ըսաւ վարչապետ Փաշինեան՝ պատասխանելով ՀԱՊԿ-էն դուրս գալու հաւանականութեան վերաբերեալ հարցումին:
«Հայաստանի Հանրապետութիւնը բոլոր մակարդակներում սառեցրել է իր մասնակցութիւնը ՀԱՊԿ-ին: Մենք այս փուլում այդ որոշումը համարում ենք բաւարար: Կարող է լինել բանավէճ, մէկը կարող է ասել, որ բաւարար է, միւսը կարող է ասել՝ անբաւարար է: Բայց պէտք է նայենք, թէ ով ինչ գնահատողական իրաւասութիւն ունի»,- ըսաւ վարչապետը:
Պատասխանելով հարցումին, ըստ որու՝ քաղաքագիտական շրջանակներըկը պնդեն՝ որքան կը մօտենայ Ատրպէյճանի հետ խաղաղութեան պայմանագրի ստորագրումը, այնքան Ռուսաստանը աւելի կը ջղաձգուի՝ գիտակցելով, որ դուրս կը մղուի տարածաշրջանէն, արդեօք ինք համամի՞տ է այս պնդումներուն հետ, եւ եթէ ռուսական կողմը կիրառէ տնտեսական սահմանափակումներ, պատրա՞ստ է Հայաստանը դիմակայելու անոնց:
Կառավարությեան ղեկավարը նշեց, որ ինք ճիշդ չի համարեր գործընկեր երկրի մասին այդ բառապաշարով խօսիլ:
«Ես շփւում եմ ՌԴ նախագահի, կառավարութեան ղեկավարի հետ, եւ մեր աշխատանքային ժանրը փոխադարձ յարգանքն է: Ես ընդհանրապէս չեմ ընդունում այդ բառապաշարը, որը պետական բառապաշար չէ, եւ ինքնիշխան պետութեան բառապաշար չէ: Չի կարելի խօսել այլ երկրների մասին վիրաւորանքի, հեգնանքի լեզուով, մանաւանդ՝ ՌԴ-ի նման երկրի մասին: Կարելի է ունենալ խնդիրներ, որոնց մասին պէտք է խօսել եւ բարձրաձայնել, բայց նման բառապաշարով խօսել որեւէ երկրի հետ, արդէն ի բնէ սխալ է, եւ եթէ մենք այդ սխալները գործել ենք, պէտք է ուղղենք եւ ոչ թէ ուրիշներու, այլ ինքներս մեզ համար»,- ըսաւ վարչապետը:
Խօսելով ԵԱՏՄ-ի եւ ՌԴ-ի հետ տնտեսական համագործակցութեան մասին՝ Փաշինեան ըսաւ. «Մենք ԵԱՏՄ հարթակում բազմաթիւ հարցեր ենք բարձրացնում, եւ այդ հարթակում էլ շատ սուր քննարկումներ են տեղի ունենում շատ սուր հարցերի մասին: Հաւաստիացնում եմ, որ ՀՀ-ն ամենակրաւորական մասնակիցն է այդ սուր հարցադրումների ու քննարկումների»:
Ըստ վարչապետին՝ Հայաստանը ոչինչ ըրած է, որ Ռուսաստանը տնտեսական սահմանափակումներ մտցնէ:
Ասուլիսի ժամանակ վարչապետը ըսաւ, թէ Խաղաղութեան պայմանագրին շուրջ տեղի ունեցող գործընթացի մասով հայկական կողմը նոր առաջարկ ներկայացուցած է Ատրպէյճանին:
«Ձեր ուշադրութիւնն եմ հրաւիրում նոր առաջարկի վրայ, որը ՀՀ-ն ներկայացրել է Ատրպէյճանին: Ճիշդ է, պէտք է խոստովանեմ, որ դա ընդամէնը երեկ է տեղի ունեցել, եւ պաշտօնական Պաքուն առարկայականօրէն դեռ թերեւս չի էլ հասցրել ծանօթանալ այդ առաջարկի էութեանը:
«Առաջարկի էութիւնը հետեւեալն է. որ Խաղաղութեան պայմանագրի վերջին նախագծում ունենք 17 յօդուած, 17 յօդուածից 13-ը լիարժէք համաձայնեցուած են, ներառեալ՝ նախաբանը: Եւս 3 յօդուած բաղկացած է 1-ից աւելի նախադասութիւնից, եւ այդ յօդուածների մեծամասնութեան բառապաշարը համաձայնեցուած է: Ո՞րն է մեր առաջարկի էութիւնը. վերցնել բոլոր համաձայնեցուած յօդուածները եւ ձեւակերպումները, դա ստորագրել՝ որպէս Խաղաղութեան պայմանագիր, որովհետեւ հէնց ինքը կայ նաեւ Խաղաղութեան պայմանագիր»:
Ասուլիսի ժամանակ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան անդրադարձաւ նաեւ Պաքուի բանտին մէջ պահուող հայերուն: Խօսելով ԼՂ նախկին պետական նախարար Ռուբէն Վարդանեանի մասին՝ ան ըսաւ, որ այստեղ շատ կարեւոր հարցեր կան:
«Իսկ ի՞նչ տեղի ունեցաւ, ինչպէ՞ս ստացուեց, որ ՌԴ քաղաքացիութիւնից Ռուբէն Վարդանեանը հրաժարուեց, ո՞վ նրան խորհուրդ տուեց կամ յանձնարարեց անել այդ քայլը: Ո՞վ նրան այդ իմաստով ուղարկեց, գործուղեց Հայաստան, ո՞վ նրան գործուղեց ԼՂ, ի՞նչ նպատակով, ի՞նչ երաշխիքներով, ի՞նչ հաւաստիացումներով, ի՞նչ խոստումներով: Եւ ո՞վ վերջում ասաց՝ տէ, գիտէ՞ք ինչ, մենք այնքան էլ լաւ չենք ճանաչում՝ ինքն ով է, որովհետեւ ինքը, ոնց որ, այլ երկրի քաղաքացի է:
«Մենք այս հարցերին ուզո՞ւմ ենք պատասխան ունենալ, թէ՞ չենք ուզում: Դա, իրօք, լուրջ խնդիր է, որով մենք պէտք է զբաղուենք եւ զբաղւում ենք: Ես հիմա չեմ ուզում այլ՝ լրացուցիչ բարդութիւնների մասին խօսել եւ մանրամասներ յայտնել, բայց ուզում եմ ասել նաեւ, որ խաղաղութեան օրակարգի յաջող իրականացումը նաեւ այդ հարցի համար է կարեւոր: Ընդ որում՝ պարտադիր չէ յաջող վերջնակէտը: Պարտադիր է յաջող ընթացքը, բնական աշխատանքային մթնոլորտը, փոխվստահութեան ձեւաւորումը»,- արձագանգեց վարչապետը:
«Ես ուզում եմ յիշեցնել, որ եռակողմ յայտարարութեան կարեւորագոյն յայտարարութիւններից մէկը վերաբերում է գերիների, պատանդների եւ պահվող անձանց վերադարձին, եւ շատ դէպքերում, երբ, օրինակ, ՌԴ մեր գործընկերները խօսում են եռակողմ յայտարարութեան վերաբերեալ, ինձ համար ցաւալի է տեսնել, որ նրանք գերիների, պատանդների եւ պահուող անձանց հարցը շրջանցում են»:
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան այս մասին ըսաւ՝ արձագանւելով հարցումին, թէ առջեւը Սեպտեմբեր 2-ն է՝ ԼՂ անկախութեան օրը, ԼՂ-ն ինկած է, ղեկավարները կը գտնուին բանտին մէջ, 100 հազարաւոր հայեր դուրս եկած են. «Ինչի՞ց էք վախենում եւ զգուշանում, որ չէք խօսում արցախահայութեան վերադարձի, Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարութեան եւ միւս գերիների վերադարձի մասին»:
«Եթէ նաեւ եռակողմ յայտարարութիւններն են հիմքը, եւ մենք ուզում ենք արժեւորել եւ կարեւորել, պէտք է գնանք առաջին յօդուածից սկսենք կարդալ, տեսնենք, թէ ով ինչ աշխատանք պէտք է իրականացնէր, որ չի իրականացրել: Ի հարկէ, գերիների, պատանդների եւ այլ պահուող անձանց հարցը մեզ շատ մտահոգում է, եւ մենք ամէնօրեայ աշխատանք ենք իրականացնում այդ ուղղութեամբ: Հասկանում եմ, որ այդ աշխատանքը չի երեւում»,- նշեց վարչապետը:
Ինչ կը վերաբերի Լեռնային Ղարաբաղի լուծարման, վարչապետը նկատեց. «Նախ, ես ուզում եմ ասել, որ ԼՂ լուծարման վերաբերեալ որոշումը ես չեմ ստորագրել, եւ, ընդհակառակը, ԼՂ-ում այդ որոշումը ընդունելուց առաջ տեղի է ունեցել իշխանափոխութիւն, եւ որը քաջալերուել է ՀՀ-ում գործող բոլորիս յայտնի շրջանակների կողմից եւ ողջունուել:
«Ինչ վերաբերւում է վերադարձի իրաւունքին, այն ընկալումներով ու ձեւակերպումներով, որոնցով ԼՂ մի շարք ներկայացուցիչներ, նախկին պաշտօնեաներ խօսում են այդ հարցի մասին, դա իրատեսական չէ»:
