Home ԳԼԽԱՒՈՐ ԼՈՒՐԵՐ Մեկնարկած է «Հայոց Ցեղասպանութեան, Հայկական Պահանջատիրութեան Եւ Արցախեան Հիմնահարցի Խաչմերուկներում» Միջազգային Գիտաժողովը

Մեկնարկած է «Հայոց Ցեղասպանութեան, Հայկական Պահանջատիրութեան Եւ Արցախեան Հիմնահարցի Խաչմերուկներում» Միջազգային Գիտաժողովը

by MassisPost

Սեպտեմբեր 16-ին, Ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկէն ներս մեկնարկեց «Հայոց ցեղասպանութեան, հայկական պահանջատիրութեան եւ արցախեան հիմնահարցի խաչմերուկներում. յետահայեաց գնահատումներ եւ հեռանկարներ» խորագրով միջազգային եռօրեայ գիտաժողովը, զոր կազմակերպած են Հայոց ցեասպանութեան թանգարան-հիմնարկը, Գիտութիւններու ազգային ակադեմիան, Երեւանի պետական համալսարանը եւ Հայագիտական ուսմանց ընկերակցութիւնը:

Գիտաժողովի ծրագիրը ընդգրկած էր շատ ուշագրաւ թեմաներ ժամանակակից ցեղասպանագիտութեան վերլուծական հարցադրումներով եւ յստակ առաջարկներով:

«Հայոց ցեղասպանութեան ուսումնասիրութիւնը արդէն երկրորդ հարիւրամեակի մէջ է մտնում։ Մենք ուզում ենք հասկանանք, թէ ինչ մարտահրաւէրներ են կանգնած 21-րդ դարում Հայոց ցեղասպանութիւնը ուսումնասիրողներ առջեւ։ Տարբեր թեմաներ ենք առանձնացրել, տարբեր խումբ հարցեր, չորս տասնեակ հետազօտողներ են մասնակցում գիտաժողովին։ Զեկուցումներ են ներկայացուած նաեւ աշխարհի տարբեր երկրներից՝ Յունաստանից, Իսրայէլից, Ֆինլանտայից, Շուէտից, Մեծ Բրիտանիայից», – «Ազատութիւն»ի հետ զրոյցի ընթացքին հաղորդեց Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկի տնօրէն Յարութիւն Մարութեան։

Genocide conference-2

Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկը ունի աւանդութիւն մը՝ իւրաքանչիւր գիտաժողովին զուգահեռ բանալ նոր, ժամանակաւոր ցուցադրութիւն: Այսօր եւս գիտաժողովի մեկնարկէն առաջ բացուեցաւ գիտաժողովին ընդգրկուած թեմաներուն համահունչ՝ հայոց պահանջատիրութեան նուիրուած ժամանակաւոր ցուցադրութիւն՝ «Հայոց պահանջատիրութեան հետքերով. հայերի մասնաւոր եւ հայերի համայնքապատկան գոյքի սեփականութեան վկայագրերը» խորագրով, ուր շատ ուշագրաւ փաստաթղթեր ներկայացուած են:

«Սեփականութեան վկայականներ կամ կալուածագրեր են, որոնք որ պատկանել են հայ մարդկանց, անհատների։ Եւ այժմ դրանք արդէն ձեռք են բերել հենց պահանջատիրական բաներ ներկայացնելու համար իրաւական հիմքերի դեր։ Պահանջատիրութեան համար կարեւոր փաստաթղթեր են։ Այլ բան է, որ եթէ դրանք նախկինում հարիւր հազարներով էին, այժմ շատ քիչ են մնացել։ Որոշեցինք պարզապէս մարդկանց ցոյց տալ, թէ ինչ են իրենցից ներկայացնում այդ սեփականութեան վկայականները։ Դրանք օսմաներէնով գրուած փաստաթղթեր են, իւրայատուկ կնիքով։ Գրուած է՝ այսինչ-այսինչեանին է պատկանում այսինչ տեղը գտնուող ջրաղացը… Մենք Հայաստանում չունենք ի մի բերուած կալուածագրերի ժողովածու, որոնք որ թարգմանաբար կը ներկայացնէին, ինչպէս նաեւ մեկնաբանութիւններ կը ներկայացնէին դրանց մասին։ Դրա համար մենք որոշել ենք ցոյց տալ այն, ինչ որ կայ։ Դրան զուգահեռ, թեքսթերի միջոցով անդրադարձ է արուած այն հարցին, թէ ինչ է հայոց պահանջատիրութիւնը, դրա էութիւնը, ծագումը, փուլերը, լքեալ գոյքի մասին օրէնքը։ Որովհետեւ թուրքերը իրենց ոճրագործութիւնները փորձում էին օրինականացնել, հայերի սեփականութիւնը իրենցով անելու ճանապարհին նրանք օրէնքներ էին ընդունում, որոնք ամբողջ քսաներորդ դարի ընթացքում անընդհատ կատարելագործել են, անգամ 21-րդ դարում, 2001 թուականին անդրադարձ է եղել լքեալ գոյքին», – նշեց Մարութեանը։

Եռօրեայ գիտաժողովի մասնակիցները գիտավերլուծական քննութեան խնդիր դարձուցած են նաեւ արցախեան հիմնահարցը, մասնաւորապէս՝ անցեալ տարուայ 44-օրեայ պատերազմի ընթացքին Արցախի մէջ տեղ գտած ցեղասպանական բնոյթի գործողութիւնները Ատրպէյճանի կողմէ: Երկու նիստ եւ մէկ կլոր սեղան նուիրուած է այդ թեմային:

Genocide conference-3

«Շատ կան հրապարակախօսական բնոյթի յօդուածներ, հարցազրոյցներ, քաղաքական գործիչների կողմից բարձրացուած հարցեր, բայց ժամանակն է արդէն, որ դրան անդրադառնան նաեւ հետազօտողները, գիտնականները։ Այստեղ փորձ է արւում տարբեր տեսանկիւններից, ասենք՝ մշակութային ցեղասպանութեան… թէ ինչ են անում ատրպէյճանցիները հայոց պատմամշակութային յուշարձանների հետ, որը մշակութային ցեղասպանութեան բնորոշող օրինակ է։ Եւ ի վերջոյ, մենք նոր տիպի մշակութային ցեղասպանութեան ենք ականատես լ ինում, երբ սուտն ու կեղծիքն են այդ գործառոյթը իրենց վրայ վերցնում։ Կարող է նաեւ ոչինչ չոչնչացնեն, բայց մէջտեղ է բերւում կրկին ուտիական տեսութիւնը եւ ստի ու կեղծիքի միջոցով աշխարհին ներկայացնում են, որ մշակոյթը հայերինը չի, ուրիշինն ա։ Դա նոր երեւոյթ ա, ի հարկէ, միշտ եղել են նման ոտնձգութիւններ, բայց հիմա շատ աւելի համակարգուած է դարձել։ Ու մշակութային ժառանգութիւնից քեզ զրկում են արդէն այլ ճանապարհով», – «Ազատութիւն»ի հետ զրոյցին ըսաւ Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկի տնօրէնը։

Հարակից Նյութեր

Leave a Comment