Ազգային ժողովի արտաքին յարաբերութիւններու մշտական յանձնաժողովի նախագահ՝ Ռուբէն Ռուբինեանը տեղեկացուած էր, որ Հայաստան, Ռուսաստան եւ Ատրպէյճան եռակողմ փաստաթուղթ կը պատրաստուի։
«Ազատութիւն»-ի «Կիրակնօրեայ վերլուծական Հրայր Թամրազեանի հետ» հաղորդման ժամանակ Ռուբինեան ընդգծած է, որ փաստաթուղթի ստորագրումը այդ պահի դրութեամբ միակ ճիշդ որոշումն էր եւ «գործողութիւնների որեւէ այլընտրանք ընթացք հնարաւոր չէր»։
«Նախ Նոյեմբերի 9-ին, երբ վարչապետը գրառում էր կատարել, որ Շուշիում մարտեր են ընթանում, այո՛, մարտեր ընթանում էին, երկրորդը՝ հանրութեան արձագանգը եռակողմ յայտարարութեանն ամբողջովին հասկանալի է եւ փաստ է, որ շոք էր, եւ բոլոր զգացումները՝ ե՛ւ ջղայնութեան, ե՛ւ անզգայութեան, ե՛ւ շոքի հասկանալի են, եւ երրորդը՝ այո՛, ես տեղեկացուած եղել եմ մինչեւ ստորագրումը, եւ ես նոյնպէս կարծել եմ եւ կարծում եմ, որ, յամենայն դէպս, այդ պահի դրութեամբ դա միակ ճիշդ որոշումն էր», – ըսած է յանձնաժողովի նախագահը։
Հարցին, թէ խմբակցութիւնը ի՞նչ մակարդակով տեղեկացուած եղած է՝ յանձնաժողովի նախագահը, խմբակցութեան ղեկավարը, Ազգային ժողովի նախագահը, թէ՞ ամբողջ խմբակցութիւնը, Ռուբինեանը պատասխանած է․ – «Ո՛չ, ամբողջ խմբակցութիւնը տեղեկացուած չի եղել։ Այստեղ պէտք է հաշուի առնել, որ այդ օրը ե՛ւ ռազմական իրադարձութիւնները, ե՛ւ բանակցային իրադարձութիւնները զարգացել են շատ յարաշարժ կերպով, եւ երբ որ ասւում է, որ ժամերի եւ վայրկեանների հարց է եղել, ճիշդ է ասւում։ Եղել է իրավիճակ, երբ որ ժամերի կամ վայրկեանների ընթացքում կարող էին փոփոխութիւններ լինէին, ընդ որում անդառնալի փոփոխութիւններ լինել։ Եւ, կրկնում եմ, հասկանալով հանդերձ հանրութեան արձագանգները, որոնք շատ բնական են, պէտք է ասեմ, որ այդ պահի դրութեամբ գործողութիւնների որեւէ այլընտրանք ընթացք հնարաւոր չէր»։
Թէ ինչո՞ւ վարչապետը նախքան ստորագրումը չդիմեց ժողովուրդին, Ռուբինեանը պարզաբանած է, որ կային առարկայական պատճառներ։
«Այս օրերի ընթացքում հնչում էր հարց, թէ ինչո՞ւ չէր կարող վարչապետն, օրինակ, դիմէր ժողովրդին, շատ պարզ պատճառով, որովհետեւ պատկերացրէք վիճակ, երբ որ վարչապետը, մինչեւ յայտարարութիւն ստորագրելը, դիմում է ժողովրդին եւ ասում է՝ ես պատրաստւում եմ ստորագրել այս յայտարարութիւնը, բնականաբար պիտի հիմնաւորէր, չէ՞, թէ ինչու է ստորագրում այս յայտարարութիւնը, որովհետեւ կայ այսպիսի վտանգ, որովհետեւ Ստեփանակերտն է անմիջական վտանգի տակ եւ այլն, պատկերացրէք այդպիսի իրավիճակ եւ մէկ էլ պարզուէր, որ Ատրպէյճանը հրաժարւում է ստորագրել յայտարարութիւնը, այդ պահի դրութեամբ մենք կ’ունենայինք չաւարտուած պատերազմ, այսինքն՝ շարունակուող պատերազմ այն պայմաններում, երբ Հայաստանի վարչապետն ասել է, որ Ստեփանակերտը գրեթէ 100 տոկոսանոց գրաւուելու վտանգի տակ է, կամ Մարտունին, կամ մեր 25-30 հազար զինուորները շրջափակման վտանգի տակ են։ Այսինքն՝ առարկայականօրէն դա այդ պահին հնարաւոր չէր անել», -ըսած է Արտաքին հարցերու յանձնաժողովի նախագահը։
Իսկ եթէ վարչապետը հրաժարական տար, որպէսզի այդ փաստաթուղթը չստորագրէր, ըստ Ռուբինեանի, այդ կը նշանակէր պատասխանատւութենէ խուսափիլ։
«Մէկ հարց ալ կարող էր հնչել, թէ ինչո՞ւ վարչապետը չէր կարող հրաժարական տալ , չստորագրել, եւս շատ պարզ պատճառով, որովհետեւ, կրկնում եմ իրավիճակը՝ թշնամին գրաւել է Շուշին, ե՛ւ Մարտունին, ե՛ւ Ստեփանակերտն անմիջական ե՛ւ ուղիղ, ե՛ւ կարճաժամկէտ վտանգի տակ են, այսինքն, նոյն գիշեր կարող էր բան փոխուել եւ պէտք էր հենց այդ պահին պատերազմը կանգնեցնել։ Հա գուցէ վարչապետը հրաժարական տար եւ չարժանանար այն դժգոհութիւններին, որոնք յետոյ եղան, բայց դա կը նշանակէր պատասխանատւութիւնից խուսափել, իսկ դա շատ աւելի վատ բան է», – եզրափակած է Ազգային ժողովի արտաքին յարաբերութիւններու մշտական յանձնաժողովի նախագահը։
