ՀԱՅԴՈՒԿ ՂԱՐԻՊԵԱՆ
2017 թուի Դեկտեմբերին, Հայ Թատրոնի Ընկերութիւնը, Հոկտեմբերեան Յեղափոխութեան հարիւրամեակի առիթով, ծրագրեց եւ ներկայացրեց մի միջոցառում-երեկոյ, բաղկացած ասմունքներից, ընթերցումներից, երգերից եւ մի թատերախաղից:
Կարճ ասած` այս տողերի գրողս, որ ներկայ էի Կիրակի, Դեկտեմբերի 17-ի բեմադրութեան, շատ հակիրճ բայց եւ իմաստալից եւ մանաւանդ դիպուկ գտայ բոլոր համարները` ընտրուած բանաստեղծութիւնները, ընթերցումները, երգերը եւ թատերախաղը:
Այդ ընտրութիւնների բացատրութիւնը այսպէս էր տրւում.
Քանի որ այդ յեղափոխութեան եւ դրանից յետոյ ստեղծուած Խորհրդային Միութեան պատմութեան քննումը մի երեկոյի ընթացքում կարելի բան չէ, ներկայացման հեղինակ բեմադրիչ Արամազդ Ստեփանեանը, անդրադարձել է միայն Հայաստանի հետ կապուած իրադարձութիւնների գրական եւ գեղարուեստական արտայայտութիւններով, այն էլ միայն այնպիսի գործեր, որ իր` Արամազդ Ստեփանեանի վրայ թողել էին խորը տպաւորութիւն, որով բացատրւում էր ներկայացման վերնագրի փակագծի մէջ ԵՒ ԵՍ-ի նշանակութիւնը: Հեղինակի ընտրութիւնները ներկայացնում են դրուագներ Խորհրդային Հայաստանի անցեալի թէ դրական եւ թէ բացասական իրադարձութիւններից եւ իրականութիւններից:
Երեկոյի առաջին` ասմունքների, ընթերցումների եւ երգերի մասում Լաուրա Դաւթեանը կարդաց Շուշանիկ Կուրղինեանի ԲԱՆՈՒՈՐՆԵՐԸ բանաստեղ-ծութիւնը, իսկ Յակոբ Բլիկեանը` Սիլվա Կապուտիկեանի ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ ՈՒՂԵԿԱԼՈՒՄԸ: Ընթերցուեց հատուածներ Վախթանգ Անանեանի ՍԵՒԱՆԻ ԱՓԻՆ գրքի նախաբանից, Անդրանիկ Ծառուկեանի ՄՈՌԱՑՈՒԱԾ ՔԱՌԱՍՈՒՆԱՄՅԱԿ յօդուածը ԵՐԱԶԱՅԻՆ ՀԱԼԷՊ գրքի երկրորդ հատորից եւ Նադեժդա Խազինա Մանդելշտամի հուշերից` ուր նա նկարագրում էր իր ամուսնու` ռուս մեծ բանաստեղծ Օսիպ Մանդելշտամի սերը եւ կապուածութիւնը Հայաստանի նկատմամբ:
Ընթերցողներն էին Մառիթա Աբրահամեանը, Անեթ Արմենակեանը, Լյուդմիլա Գրիգորեանը, Արմինէ Ղազարեանը եւ Արամազդ Ստեփանեանը: Երգերն էին` Գուսան Ռազմիկի ԻՆԺԻՆԵՌ ԲԱԼԱ, Գուսան Հավասիի ԿՈԼԽՈԶԻ ՉՈԲԱՆ եւ Եղիշէ Չարենցի ԵՍ ԻՄ ԱՆՈՒՇ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ` Աշոտ Սեթեանի երաժշտութեամբ: Երգում էր Մառիթա Աբրահամեանը երաժշտական դասաւորումով եւ նվագակցութեամբ Գէորգ Խաչատրեանի: Իսկ Գէորգ Խաչատրեանը երգեց Արմէն Մովսիսեանի ԶԻՆՈՒՈՐԻ ԵՐԳԸ:
Ներկայացման երկրորդ կէսում բեմադրուեց ԽՂՃԻ ՀԱՄԱՐ մէկ ժամ տեւող պիեսը: Բնագիրը պատկանում է Վալադ Վալադեանին (բուն անունով Մկրտիչ Վանեցեան), թէեւ այս տարբերակը պատկանում էր Արամազդ Ստեփանեանին, քանի որ հիմնական փոփոխութիւններ էր մտցրել գործում, թատերախաղի թատերական կառոյցի մշակման նպատակով: Դերասաններն էին` Այդա Սիմոնեան, Ժանեթ Ոսկանեան, Զարեհ Յովհաննիսեան, Արիս Բաղումեան եւ Կարեն Պետրոսեան: Բեմաշխատողները` Խաժակ Ստեփանեան, Ջոդի Բարդին, Լյուդմիլա Գրիգորեան և Արմինէ Ղազարեան:
Ինչքան որ գիտեմ, ոչ Սան Ֆրանսիսքոյում եւ ոչ էլ մանաւանդ Լոս Անջելեսում, ուրիշ հայկական կազմակերպութիւններ կամ անհատներ, հրապարակով չեն անդրադարձել այս` Յեղափոխութեան հարիւր ամեակին: Մի խօսք կա, որ ասում է` «Նրանք որ պատմութիւնից դասեր չեն առնում, կրկնում են սխալները»: