Մարտի 1-ի դէպքերէն 10 տարի անց որքանո՞վ հաւանական է անոնց բացայայտումը: Մարտի 1-ին լրագրողներու հետ հանդիպման այս եւ շարք մը այլ հարցերու անդրադարձած է Հայաստանի Հելսինքեան կոմիտէի նախագահ Աւետիք Իշխանեանը:
«90-ականներից ՀՀ իշխանութիւնների հիմնական յենարանը հանդիսացան ոչ թէ ժողովրդի քուէն, այլ ուժային իշխանութիւնները, որոնց միջոցով նրանք պահում են իրենց իշխանութիւնը: Այստեղից հարց է առաջանում՝ եթէ դու պատժում ես խոշտանգումներ կատարած ոստիկանին կամ ընտրութիւնների ժամանակ խոշտանգումներ կատարած եւ ծեծող ոստիկանին, եթէ պատժում ես, ապա յետագայում այդպիսի դէպքերի ժամանակ ոստիկանութիւնը արդեօ՞ք քո ցուցումները կը լսի, թէ՞ կասի՝ եթէ ես լսեմ, ապա ինձ կը պատժեն»,- ըսած է ան, աւելցնելով, որ նոյն հարթութեան վրայ պէտք է դիտարկել մարտի 1-ի զոհերու հարցը:
Իրաւապաշտպանը նշած է, որ 2008 -ի զոհերէն յետոյ հնարաւոր իշխանափոխութիւնը կրնայ ըլլալ ՀԱԿ-ի՝ իշխանութեան գալու միջոցով: Անոր խօսքով՝ ՀԱԿ-ը եղած է այս համակարգի հիմնադիրը եւ, գալով իշխանութեան, ամենայն հաւանականութեամբ այդ 10 զոհերուն Հայաստանի ազգային հերոսի կոչում կու տային, բայց որեւէ ոստիկան դարձեալ չէր պատժուեր: «Միջազգային հանրութիւնը շատ սուր արձագանգեց 2008 թ.՝ ընդհուպ պատժամիջոցներ կիրառելու մասին խօսուեց, բայց երբ դրուած է տիլեման՝ իշխանութիւն պահել, թէ միջազգային հանրութեան պարսաւանքին արժանանալ, ընտրւում է իշխանութիւն պահելը, եւ դա միշտ է լինելու»,- ըսած է ան:
Մարտի 1-ի կրկնութենէն խուսափելու համար Իշխանեանը դիմած է խորհրդարանական ուժերուն՝ ՀՀԿ-ին, Ծառուկեան դաշինքին, Դաշնակցութեանն ու Ելքին: «Այս նոր, այսպէս կոչուած, սահմանադրական օրէնքով որ վարչապետին կից ծառայութիւններ են լինելու՝ ոստիկանական, ԱԱԾ ծառայութիւններ, սա նշանակում է մարտի 1-ի արդարացում եւ կրկնութիւն»,- ըսած է ան: Իրաւապաշտպանի խօսքով՝ մարտի 1-ը չկրկնելու մտահոգութիւնը փարատելու համար այդ կառոյցները պէտք է դառնան Ներքին գործոց նախարարութիւն եւ Ազգային անվտանգութեան նախարարութիւն, որոնք պէտք է ըլլան խորհրդարանական վերահսկողութեան տակ:
Քննչական մարմիններու համար, ըստ Իշխանեանի, պէտք է առանձին օրէնք ըլլայ, որ կախուած չըլլան վարչապետէն, անկախ մարմիններ ըլլան: «Այս ԱԺ-ի վերահսկողութեանը կարող ենք դեռ չվստահել, բայց դա կը լինի առաջին քայլը Մարտի 1-երը բացառելու համար: Եթէ ուզում են Մարտի 1-ը չկրկնուի, դա պէտք է արուի: Եթէ սա չարուի, դա նշանակում է՝ ողջ Ազգային ժողովը, ովքեր քուէարկեցին դրա համար, արդարացնում է Մարտի 1-ը, մնացածը կոկորդիլոսի արցունքներ են»,- նշած է ան:
Մարտի 1-ի դէպքերն, ըստ Իշխանեանի, առնուազն մօտ ապագային չեն բացայայտուիր: Ան նշած է, որ այդ դէպքերու բացայայտումը դեռ չ’ակնկալեր նաեւ հեռաւոր ապագային: Ըստ Իշխանեանի՝ խնդիրն այն չէ, որ անցած է արդէն 10 տարի, խնդիրը շատ աւելի խորը թաքնուած է:
