Սփիւռքահայ երիտասարդները հայրենիք հրաւիրող «Արի տուն» ծրագրի ծիրին մէջ Թուրքիայէն Հայաստան եկած պատանիներու նկատմամբ խտրականութեան մասին պնդումներն իրականութեան չեն համապատասխաներ: Այսօր այս մասին «Ազատութեան» հետ զրոյցի ընթացքին յայտնած է Սփիւռքի նախարարութեան աշխատակազմի ղեկավար Ֆիրտուս Զաքարեան:
Երէկ յայտնի դարձած էր, որ «Արի տուն» ծրագրի ծիրին մէջ Թուրքիայէն ժամանած 16 հոգիէ բաղկացած խումբը վերադարձած է Պոլիս, նոյն ծրագիրով Ուքրանիայէն ժամանածներուն հետ տեղի ունեցած դէպքին պատճառով: Սփիւռքի նախարարութեան ներկայացուցիչին խօսքով, Թուրքիայէն եւ Ուքրանիայէն եկած հայ երիտասարդներու միջեւ վիճաբանութիւն եւ քաշքշուք տեղի ունեցած է Խոր Վիրապի մէջ՝ Գրիգոր Լուսաւորիչի գետնափոր խուցն առաջինը մուտք գործելու համար: Զաքարեան ընդգծած է, որ իրենց միջամտութեամբ դէպքը հարթուած է, տեղի ունեցածն ալ ընդամէնը «փոթորիկ էր մի բաժակ ջրում»:
«Անմիջապէս միջադէպի մասին իմացել ենք, ե՛ւ տեղում ենք փորձել հարթել, ե՛ւ Սփիւռքի նախարարութիւն ենք հրաւիրել, խօսել ենք, հարթել ենք, ձեռք-ձեռքի են տուել այդ տղաները»,- յայտնած է Ֆիրտուս Զաքարեան, հերքելով պնդումները, թէ դէպքը շարունակութիւն ունեցած է:
Հակառակ կարծիքն ունի դէպքի մասնակից պոլսահայոց խումբի ղեկավար Ղազար Սապունճու: «Ազատութեան» Պոլսոյ թղթակիցին հետ զրոյցի ընթացքին ան պնդած է, թէ Թուրքիոյ խումբի երեխաներէն մէկուն եւ Ուքրանիայէն ժամանած մասնակիցին միջեւ վէճը Խոր Վիրապի մէջ չէ աւարտած, անոր աւելի ուշ մասնակցած է ուքրանական համայնքի ներկայացուցիչին ընտանիքը, մինչդեռ նախարարութիւնը երկար ժամանակ անհաղորդ մնացած է, որուն հետեւանքով խնդիրն աւելի ընդլայնած է:
«Առաջին օրուայ վէճէն ետք երեխաները կ’ուզէին հեռանալ ճամբարէն, բայց ես, գիտակցելով ծրագրի կարեւորութիւնը, զանոնք դրականօրէն կը տրամադրէի, կը փորձէի հարթել խնդիրը: Սակայն երբ հարցն աւելի մեծցաւ, երեխաներն ըսին, որ այլեւս չեն ուզեր մնալ: Գուգարաց թեմի առաջնորդ Սեպուհ Սրբազանին օգնութեամբ կեցութեան եւ հանրակառքի հարցերը լուծեցինք: Նախարարութեան տեղեակ պահեցի, որ ծրագրին պիտի չմասնակցինք, որմէ ետք նախարարն իր մօտ կանչեց: Ներկայացուցի խնդիրը, իսկ ան ցանկութիւն յայտնեց, որ հարցը փակուի: Ըսի, որ ճամբարէն դուրս եկած ենք ու այլեւս պիտի չվերադառնանք: Անընդհատ կը պնդէին, որ հարցը պէտք է փակել: Ես մէկ շաբաթ շարունակ այդ ուղղութեամբ ջանքեր կը գործադրէի, սակայն նախարարութիւնը հակառակ կողմը կը պաշտպանէր»,- նշած է «Արի տուն» ծրագրի Պոլսահայոց խումբի ղեկավար Ղազար Սապունճու:
Անոր պնդմամբ, յատկապէս պոլսահայոց նկատմամբ խտրական վերաբերմունք ցուցաբերուած է․ «Ճամբարին մէջ ալ մեր խումբի երեխաներուն միւսներու պէս չեն վերաբերած: Երբ ես այնտեղ չեմ եղած, անոնց վրայ պոռացած են, կոպիտ վերաբերմունք ցուցաբերած»:
Սփիւռքի նախարարութեան աշխատակազմի ղեկավարը բացառած է որեւէ խումբի նկատմամբ խտրական վերաբերմունքի հնարաւորութիւնը: «Խմբի ղեկավարը չի կարող ասել, որ իրենց նկատմամբ ազգային խտրականութիւն է, դա ուղղակի անհեթեթ է: Հիմա դուք բացատրէք՝ ո՞րն է ազգային խտրականութիւնը մեր հայրենակիցների նկատմամբ: Մենք այլ ազգի՞ ենք պատկանում: Խաղաղ բաժանուել ենք, իրենք պիտի գնային ճամբար, երեխաները տրամադիր են եղել, սակայն Սապունճուն ինքը որոշում է կայացրել եւ այդ որոշումը, մեղմ ասած, փաթաթել է երեխաների վզին»,- պնդած է Սփիւռքի նախարարութեան աշխատակազմի ղեկավար Ֆիրտուս Զաքարեան:
Նախարարութեան ներկայացուցիչը վստահ է, որ «Արի տուն» ծրագրի հեղինակութիւնը դէպքին պատճառով չէ տուժած, եւ այն յաջողութեամբ կը շարունակուի: Մինչդեռ, Թուրքիայէն ժամանած հայերու խումբի ղեկավարին պնդմամբ, այս առաջին դէպքը չէ, Պոլիսէն եկած խումբերը միշտ ալ նմանօրինակ խնդիրներու կը բախին: Հարցին, թէ արդեօք յաջորդ տարի պիտի մասնակցի՞ն ծրագրին, Սապունճու պատասխանած է․«Ես չեմ կրնար որոշում կայացնել, երեխաներուն ծնողները կ’որոշեն՝ մասնակցի՞լ, թէ ոչ: Եթէ երեխայ ունենայի, նման միջավայր չէի ղրկեր զինք: Ես կողմ չեմ, որ յաջորդ տարի մասնակցինք, քանի տակաւին շարք մը խնդիրներ լուծում չեն ստացած: Յոյսով եմ, այս դէպքերը առիթ կը հանդիսանան այդ խնդիրներու լուծման համար»:
Նշենք, որ «Արի տուն» ծրագրի մասնակիցները Հայաստան ժամանելու եւ վերադառնալու ծախսերը կը հոգան իրենց միջոցներով: Ծրագրով նախատեսուած 14 օրերէն 8 օրը մասնակիցները կը բնակին հիւրընկալ ընտանիքներու մօտ, իսկ մնացած ժամանակը կ’անցընեն նախարարութեան կազմակերպած ճամբարին մէջ: Սփիւռքի նախարարութեան աշխատակազմի ղեկավարին պնդմամբ, անցեալին որեւէ խնդիր չէ եղած Թուրքիայէն ժամանող խումբերուն հետ:
Ֆիրտուս Զաքարեանին խօսքով, տարեկան «Արի տուն» ծրագրի 8 փուլ կ’իրականացուի, որուն ընթացքին Հայաստան կը ժամանեն շուրջ 1000 սփիւռքահայ երիտասարդներ: Անոնցմէ իւրաքանչիւրին համար նախարարութիւնը կը ծախսէ 100 հազար դրամ: Ըստ պաշտօնեային, պետական պիւտճէէն ծրագրի իրականացման համար, ինչպէս այս, այնպէս ալ նախորդ տարի, ծախսուած է 90 միլիոն դրամ